فرونشست زمین، فاجعه خاموش قرن
یک کارشناس حوزه آبخیزداری ضمن اشاره به اینکه فرونشست زمین، فاجعه خاموش قرن است، تاکید می کند: بدون تردید آبخوان داری، بخشی از راهکار حل مساله فرونشست زمین است و نباید فراموش نماییم که شاید آخرین مهلت ما برای نجات آبخوان ها باشد.
به گزارش آبیاری به نقل از ایسنا، ابوالقاسم حسین پور در یادداشتی ضمن اشاره به اینکه فرونشست زمین یکی از خطرناک ترین ترین مخاطرات طبیعی قرن اخیر است که به سبب تخلیه آبخوان های زیرزمینی به صورت خاموش، حیات طبیعی، اقتصادی و اجتماعی ایران را در ابعاد گسترده در معرض تهدید جدی قرار داده، تصریح کرده است که کارشناسان پدیده شوم فرونشست زمین را فاجعه خاموش قرن می خوانند.
مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوان داری سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور در ادامه یادداشت خود آورده است: توسعه نامناسب و عدم تبعیت آن از اصول آمایش سرزمین که منجر به فشار بیش از اندازه بر منابع آب در پهنه سرزمین خشک و نیمه خشک ایران شده است، اصلی ترین علت فاجعه فرونشست است. برداشت بیش از ظرفیت از آبخوان های زیرزمینی طی دهه های اخیر باعث شده است که از مجموع ۶۰۹ دشت دارای آبخوان که محل استقرار مراکز جمعیتی و تولیدی مهم کشور است ۴۱۰ دشت با بیلان منفی، کسری مخزن و افت فاحش سطح ایستابی روبه رو شوند.
بر اساس یادداشت این کارشناس حوزه آبخیزداری، بهره برداری نامناسب شرایط دشواری را در ۶۷ درصد از آبخوان های کشور ایجاد کرده و سبب شده است که این آبخوان ها بعنوان آبخوان های ممنوعه و بحرانی با نرخ های فرونشست بیش از ۳۵ سانتیمتر معرفی شوند.
حسین پور در ادامه تاکید کرده است که پیامد اقدامات مغایر با قوانین طبیعت جز نابودی منابع ارزشمند، ناپایداری تولیدات کشاورزی، تهدید امنیت غذایی، خالی از سکنه شدن بخش های وسیعی از فلات ایران و به هم خوردن تعادل هیدرولوژیک حوضه های آبخیز چیزی به دنبال ندارد و شاید کمتر فاجعه ای در این حد گسترده حیات طبیعی، اقتصادی و اجتماعی ما را در مخاطره قرار دهد.
وی همین طور در یادداشت خود عنوان کرده است که خشک شدن چاه ها، چشمه ها و قنات ها، بدون آب ماندن خیلی از روستاها و شهرها، خشک شدن اراضی کشاورزی و از بین رفتن ظرفیت ذخیره آب در آبخوان ها از آثار حتمی تداوم تخلیه آبخوان ها و تشدید فرونشست زمین است که در نهایت به بیابان زایی ختم می شود. بدین جهت در وضعیت کنونی حاکم بر سرزمین ایران و طبیعت آن، تخلیه آبخوان ها و فرونشست زمین بارزترین مصداق تخریب سرزمین است؛ تخریبی که بی سر و صدا و خاموش در حال تبدیل شدن به فاجعه قرن است.
این کارشناس حوزه آبخیزداری راهکار موثر در مهار فرونشست زمین را آبخوان داری معرفی و تصریح کرده است: نیاز است که تمامی اقداماتی که در کنترل و مهار این پدیده شوم تاثیرگذارند، مورد توجه قرار گیرد. برای مثال مسدود کردن چاه های غیرمجاز، کنترل اضافه برداشت از آبخوان ها، نصب کنتورهای هوشمند و تشدید نظارت ها و مدیریت مصرف و ارتقای راندمان آب ازجمله این اقدامات است اما در این میان آبخیزداری و خصوصاً آبخوانداری با رسالت ذاتی نفوذ باران و سیلاب به درون زمین، نقش موثری را در مهار روند تشدید فاجعه فرونشست زمین ایفا می کند.
مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوان داری سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور در ادامه آورده است که برمبنای ارزیابی های صورت گرفته هر هکتار آبخیزداری ۵۳۰ مترمکعب و هر هکتار آبخوان داری بطور متوسط بیش از ۱۰۰۰ مترمکعب آب را در سال به زمین نفوذ می دهد و سبب تقویت ذخیره «آب سبز» در خاک و «آب آبی» در آبخوان چاه ها، چشمه ها و قنوات می شود.
حسین پور در آخر یادداشت خود تاکید کرده است: اقدامات آبخیزداری و آبخوان داری با حفظ و پایداری آب در چرخه طبیعت، کوششی هماهنگ را در جهت کنترل تبعات تخلیه آبخوان ها و مهار فرونشست زمین دنبال می کنند. بدون تردید آبخوان داری، قسمتی از راهکار حل مسئله فرونشست زمین است و شاید این آخرین فرصت ما برای نجات آبخوان ها باشد. امید است که این مهم در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ و برنامه هفتم توسعه در مهار فاجعه خاموش قرن بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب