الگوی آذربایجان غربی برای كاهش ۲۹۰ میلیون مترمكعبی مصرف آب
ایرنا- توسعه كشت گیاهان كم آب بر و مدیریت الگوی كشت از مهمترین و موفق ترین طرحهای اولویت دار حوزه كشاورزی آذربایجان غربی است كه به كاهش 290 میلیون مترمكعبی مصرف آب منجر گردید و می تواند به الگویی برای همه مناطق كم آب و خشك كشور تبدیل گردد.
به گزارش آبیاری به نقل از ایرنا، در سال های اخیر که خشک شدن دریاچه ارومیه و انتشار ریزگردها، به تهدیدی بسیار جدی برای کشاورزی آذربایجان غربی و منطقه تبدیل شد، جلب مشارکت و همکاری جوامع محلی خصوصاً کشاورزان جزو ارکان اصلی اجرای برنامه های ستاد احیای دریاچه ارومیه قرار گرفت.
در این راستا طرح های مختلفی تصویب گردید و وزارت جهاد کشاورزی بعنوان مجری به انجام آنها همت گماشت که توسعه و ترویج کشت محصولات کم آب بر مانند زعفران و گل محمدی، نباتات علوفه ای کم آب بر نظیر "تیریتیکاله" و کشت مخلوط آن با جو و ماشک، اصلاح الگوی کشت و توسعه کشت های گلخانه ای، کاشت جایگزین، اصلاح باغ ها و اصلاح شیوه های آبیاری در اولویت قرار گرفت.
هرچند ریشه کن شدن کشت چغندرقند در اراضی حوضه آبریز دریاچه ارومیه در دستور کار قرار نگرفت اما توسعه کشت نشایی و تغییر آرایش کشت که اثر قابل توجهی در کاهش مصرف آب این محصول دارد، همچنان چزء برنامه ریزی ها به حساب می آید.
تمامی این اقدامات با هدف بالابردن ضریب راندمان مصرف آب در بخش کشاورزی و حفظ و افزایش عملکرد محصولات کشاورزی در امتداد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی انجام شد که در نتیجه آن، میزان مصرف آب در بخش کشاورزی استان از ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون متر مکعب به ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب رسید.
صرفه جویی ۲۹۰ میلیون مترمکعبی آب در آذربایجان غربی
رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در این زمینه اظهار داشت: طی پنج سال اخیر با اجرای طرح های جامع مدیریت زراعت و باغبانی، مدیریت آب و خاک و برنامه های ترویجی در بخش کشاورزی، ۲۹۰ میلیون مترمکعب در مصرف آب صرفه جویی شده است.
رسول جلیلی اضافه کرد: مصرف آب در اراضی کشاورزی حوضه آبریز دریاچه ارومیه در حدود ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون متر مکعب بود که با اجرای طرح ها هم اکنون به ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون متر مکعب کاهش یافته است.
وی اظهار داشت: این میزان صرفه جویی در حالی محقق شده که میزان تولید و استفاده از روش های نوین در بخش کشاورزی نیز افزایش شایان توجهی داشته است.
کشت پسته در ۵۰ هکتار باغ آذربایجان غربی
رییس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان غربی با اشاره به کشت پسته در اراضی مساعد استان اظهار داشت: پسته محصولی مقاوم به شوری آب های زیر زمینی است و توسعه کشت این محصول کم آب بر و جایگزینی آن بجای محصولات پرآب از برنامه های سازمان جهاد کشاورزی استان در امتداد کاهش مصرف آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است
وی با اشاره به اینکه پیش بینی می شود امسال ۲۵ تن پسته از سطح ۵۰ هکتار باغ بارور استان برداشت شود، اضافه کرد: کاشت پسته در سطح ۳۷۰ هکتار از اراضی کشاورزی واقع در حوضه آبریز دریاچه ارومیه انجام شده که ۵۰ هکتار از این باغ ها بارور هستند.
جلیلی با اشاره به میانگین تولید ۵۰۰ کیلوگرم پسته در هر هکتار بیان کرد: باتوجه به تغییرات اقلیمی و در صورت تامین اعتبار از محل طرح اصلاح، احیا و جایگزینی باغات و تغییر الگوی کشت بمنظور احیای دریاچه ارومیه نسبت به توسعه محصولات کم آب بر مانند پسته و سنجد بجای سایر محصولات باغی اقدام می شود.
رییس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان غربی گفت: این تغییر الگوی کشت در مرحله اول سبب شکوفایی اقتصاد باغداران شده و بعد محصولات خشکباری جایگزین محصولات رومیزی خواهد شد.
وی بیان کرد: اراضی زیر کشت شهرستان ارومیه با متوسط تولید بیش از یک تن در هکتار بیشترین میزان تولید پسته در استان را داراست.
وی با اشاره به صرفه اقتصادی این محصول افزود: تولید هر هکتار محصول پسته در استان برای یک خانوار زمینه اشتغال زایی مستقیم را فراهم و این امر کمک شایانی را به معیشت خانواده ها می کند.
جلیلی اظهار نمود: نهال پسته با هدف مدیریت مصرف آب بوسیله ترویج کشت جایگزین انجام می شود و عمده کشت پسته در اراضی شهرستان های ارومیه، سلماس، مهاباد و نقده در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با اشاره به اینکه محصول پسته از سال ششم کشت به توجیه اقتصادی و باردهی می رسد، افزود: در این راستا بعنوان کشت جایگزین نهال یارانه دار پسته بین باغداران متقاضی در استان توزیع شده است.
وی عمده ارقام پیوندی در باغ های استان را رقم های احمدآقایی عنوان نمود و افزود: ارقام استفاده شده در باغات سازگاری اکبری، احمدآقایی، رضایی، عباسعلی، شاه پسند و AN۱ تا AN۵، نر زودگل و نردیرگل است.
افزایش ۱۷ درصدی سطح زیر کشت زعفران
رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی اظهار داشت: کشت زعفران در مناطقی که از طرف پژوهشگران مرکز تحقیقات کشاورزی و منایع طبیعی استان بلامانع اعلام شده است.
جلیلی با اشاره به اینکه کشت این محصول از اوایل شهریور تا دهه اول مهر است، گفت: کشت محصول زعفران بهترین گزینه برای رهایی از کم آبی و سودآور برای کشاورزان منطقه است.
وی بیان کرد: فصل رشد گیاه زعفران در پاییز و زمستان قرار دارد و عمده نیاز آبی گیاه زعفران توسط باران و برف تامین می شود و همین طور در تابستان برخلاف خیلی از محصولات کشاورزی نیازی به آبیاری ندارد و گیاهی راهبردی جهت رهایی از بحران کم آبی به حساب می آید.
وی افزود: کشت زعفران طی سال قبل در ۴۸ هکتار انجام شد که پیش بینی می شود امسال هشت هکتار برابر با ۱۷ درصد افزایش یابد.
جلیلی اضافه کرد: سطح زیر کشت این محصول در استان به حدود ۵۶ هکتار رسیده و عملکرد آن بطور میانگین ۲ کیلو گرم در هر هکتار افزایش یافته است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با اشاره به پیش بینی برداشت ۷۲ کیلوگرم زعفران از مزارع زیر کشت این محصول در استان اظهار داشت: به علت نیاز کم این گیاه به آب و آبیاری در طول فصل تابستان، توسعه کشت این محصول در استان شروع شده و رو به افزایش است.
وی افزود: در سال قبل حدود ۷۰ کیلوگرم از مزارع زیر کشت این محصول، زعفران برداشت شد که شهرستانهای ارومیه، نقده، میاندواب، شوط، پیرانشهر و سلماس بیشترین سطح زیر کشت این محصول در استان را به خود اختصاص داده اند.
جلیلی با اشاره به اینکه پیاز زعفران در موقع کشت، همه ساله توسط شرکت های خصوصی که دراین زمینه فعالیت دارند عرضه می شود افزود: متقاضیانی که در سطح انبوه نسبت به کشت زعفران اقدام نمایند، به استان خراسان جنوبی جهت تهیه پیاز معرفی می گردند.
"کینوا" محصول جدید کشاورزی در آذربایجان غربی
معاون فنی جهاد کشاورزی شهرستان پلدشت در این خصوص به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: کینوا بعنوان محصول جایگزین محصولات پرآب بر، برای نخستین بار در استان در ۱۰ هکتار از اراضی پلدشت کشت شده است و پیش بینی می شود از این سطح زیر کشت، ۱۰ تن محصول برداشت شود.
پرویز سلیم زاده افزود: آب مصرفی این محصول یک سوم آب مورد نیاز سایر غلات مانند گندم و جو است و خرید تضمینی این محصول بطور قطع کشاورزان منطقه را به سمت کشت این محصول پرکاربرد سوق می دهد.
وی اضافه کرد: نیاز آبی این گیاه ۲۰روز یک دفعه است و می تواند جایگزین خوبی برای تغییر الگوی کشت در این منطقه باشد.
وی همین طور گفت: باتوجه به اهمیت کشت گیاهان کم آب بر، پیش بینی می شود سطح کشت این محصول در این شهرستان به ۵۰هکتار افزایش یابد.
"کینوا" از آن دسته غلاتی به حساب می آید که خواص حیرت انگیزی دارد، اما کمتر کسی از آن باخبر است؛ این گیاه از خانواده اسفناج بوده و به جهت پروتیین بالا، فیبر، منیزیم و منگنز در جهان به خاویار گیاهی معروف شده است.
کینوا محصولی با قدمت چند هزار ساله بوده که از آمریکای جنوبی به اراضی زراعی شهرستان پلدشت در آذربایجان غربی راه یافته است،
این گیاه برای نخستین بار در این شهرستان به صورت پایلوت کاشته شده ولی کارشناسان امیدوار هستند که باتوجه به خاصیت های آن، استقبال خوبی از این کالای تولیدی صورت گیرد.
کشت گل محمدی گیاهی با نیاز آبی کم و سود بالا
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: به علت کم توقع بودن در نیاز آبی، گل محمدی در اراضی و مراتع فقیر و تخریب شده خودرا با شرایط نامساعد وفق داده و از تخریب اراضی ملی جلوگیری می کند.
عزیز امانی با اشاره به اینکه ۲۷۳ هکتار از اراضی استان زیر کشت گل محمدی قرار دارد، اضافه کرد: ۱۴۱ هکتار از باغ های بارور و مابقی به صورت نهال است و میزان تولید گل تر از اراضی زیر کشت این محصول در استان بیش از ۵۰۸ تن است که در مقایسه با سال های قبل افزایش شایان توجهی دارد.
وی گفت: سالانه بیش از ۸۰۰ هزار لیتر گلاب از گل محمدی در مناطق مختلف استان همچون شهرستان های ارومیه، مهاباد، خوی و پیرانشهر استحصال می شود.
صرفه جویی ۱۶۶ میلیون متر مکعبی آب در پروژه های مدیریت جامع زراعت و باغبانی
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی اذربایجان غربی در این زمینه به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در بخش باغبانی برنامه اصلاح باغات، استفاده از ارقام پایه رویشی، توسعه کشت گلخانه ای، توسعه گیاهان دارویی، زعفران و گل محمدی، استفاده از ارقام متحمل به کم آبی و خشکی، سرشاخه کاری و اصلاح ارقام، جایگزینی و کشت ارقام کم اب بر جزو برنامه های اجرایی برای افزایش راندمان اب بوده است.
اکبرکرامتی بیان کرد: در بخش زراعت، استفاده از ارقام متحمل به کم آبی و خشکی، تنظیم ترکیب کشت محصولات زراعی، توسعه برنامه کشاورزی حفاظتی، توسعه کشت نشایی با فعال سازی بانک نشای استان، ابیاری نوار تیپ، اصلاح آرایش کشت، انتقال زمان کشت به فصول خنک، کشتهای جایگزین محصولات کم آب بر سبب شد تا مصرف آب به میزان قابل توجهی کم شود.
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی یاد آور شد: هم اکنون باتوجه به اهمیت توسعه کشت نشایی در استان یک بانک نشا مجهز در حال فعالیت بوده و ۲ بانک نیز در حال راه اندازی است.
کرامتی طرح ها و پروژه های مصوب در حوزه وظایف جهاد کشاورزی را شامل مطالعه و اجرای سیستم های نوین آبیاری تحت فشار، مطالعه و اجرای خطوط انتقال آب با لوله، مطالعه و اجرای شبکه های آبیاری فرعی (تحت فشار و ثقلی در پایاب سدهای اجراشده)، تهیه نقشه کاداستر اراضی کشاورزی، اجرای پروژه مدیریت جامع زراعت، اجرای پروژه مدیریت جامع باغبانی در حوضه دریاچه ارومیه و اجرای طرح جامع ترویج جهاد کشاورزی عنوان نمود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با اشاره به اینکه تابحال در ۱۶ هزار و ۵۰۳ هکتار از اراضی کشاورزی حوضه ابریز دریاچه ارومیه شبکه آبیاری نوین اجرا شده است، اظهار داشت: در حوزه انتقال و توزیع شبکه آبیاری از سال ۹۳ تابحال ۴۷۵ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده است که عملیاتی کردن این طرحها منجر به صرفه جویی ۱۲۴ میلیون متر مکعب آب در سطح باغات و مزارع شد.
آذربایجان غربی جزو استانهایی است که دارای بیش از یک میلیون اراضی قابل کشت و ۸۰۰ هزار هکتار اراضی زیر کشت است ۲۳۵ هزار بهره بردار در این اراضی مشغول به کشاورزی هستند که فعالیت انان منجر به تولید ۶ میلیون تن محصول می شود.
براساس اظهارات کارشناسان ۹۰ درصد از منابع آبی استان در بخش کشاورزی به دلیل سنتی بودن روشهای کاشت، داشت و برداشت انجام می شود که با بکارگیری روشهای نوین ابیاری و طرح های جدید در بخش زراعت و باغبانی این میزان اب مصرفی قابل کاهش است.
دریاچه ارومیه در چارچوب طرح های ستاد احیا مقرر است ظرف مدت ۱۰ سال / از ۱۳۹۴/ به تراز اکولوژیک خود برسد؛ این دریاچه از اواسط دهه ۱۳۸۰ آغاز به خشک شدن کرد که بنا بر آمارهای موجود تا سال ۲۰۱۵ میلادی حدود ۸۰ درصد از مساحت آن خشک شد.
همه کارشناسان داخلی و خارجی بر این عقیده هستند که مشارکت جوامع محلی در کنار اجرای طرح های مختلف، نقش مهمی در احیای نگین آبی آذربایجان غربی دارد.
دولت با اولویت قراردادن نجات دریاچه ارومیه، از سال ۱۳۹۳ برای اجرای طرح های احیای دریاچه حدود ۳۵ هزار میلیارد ریال اعتبار مختص کرده است.
حوضه آبریز این دریاچه با مساحت ۵۱ هزار و ۸۷۶ کیلومترمربع یکی از ۶ حوضه آبریز اصلی کشور است.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب