زخم آفت چوبخوار بر تنه درختان شیرین بار بوشهر

زخم آفت چوبخوار بر تنه درختان شیرین بار بوشهر

آبیاری: ایرنا- درختان مقاوم و شیرین بار نخل استان بوشهر امسال علاوه بر تشنگی ناشی از خشکسالی های متوالی به آفتی خوره مانند مبتلا شده اند که بر جان و تنشان زخم های کاری به یادگار گذاشته و خاموش و بیصدا قامت آنها را از درون تهی و به مرور زمان سرنگون می کند.


به گزارش آبیاری به نقل از ایرنا، آفت چوبخوار خرما شامل دو نوع سوسک معروف به "کرگدنی" (شاخ دار) و "شاخک بلند" است که در تنه درخت پنهان می شود و در طول فعال بوده و از تنه درخت و قسمت هایی از برگ های انتهایی و دم خوشه تغذیه می کند و موجب می شود تا درخت از درون پوک شود و خوشه ها و شاخه ها از بین بروند و بعد از مدتی نخل ها راست قامت را به زانو درمی آورد.
استان بوشهر با ۶ میلیون اصله نخل در سطح ۳۴ هزارهکتار و تولید سالانه ۱۶۰ هزار تن محصول همچون استانهای خرما خیز کشور است و نقشی مهم در تولید و صادرات این محصول دارد، امروز این نخیلات در کنار همه مشکلات ناشی از خشکسالی در معرض تهدید آفات چوبخوار خرما قرار گرفته اند. هرچند این آفت همیشه در نخلستان های استان بوشهر بوده و در ردیف آفت های درجه ۲ و ۳ به شمار می رفت اما از اوایل دهه ۹۰ با خشکسالی های پی درپی و کاهش کمی و کیفی آب، ازبین رفتن دشمنان طبیعی، فاصله طولانی بین آبیاری، تغییر رفتار آفات چوبخوار و مدیریت نامطلوب باغ ها فعالیت آن تشدید و موجب شد تا حالا آفت درجه یک نخیلات این استان شناخته شود.
امروز آفات چوب خوارخرما در استان بوشهر به حدی پیش رفته که بگفته معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی این استان، به سبب شرایط نامناسب محیطی توانسته با بیش از ۷۰ تا ۷۵ درصد آلودگی هزاران اصله نخل را در باغ های استان بوشهر از بین ببرد.
خسرو عمرانی ادامه می دهد: به سبب مخفی و پنهان بودن فعالیت آفت، تشخیص حضور و فعالیت آن در مراحل اولیه برای باغدار بسیار مشکل است و خسارت زمانی مشخص می شود که جمعیت بالا رفته و کار کنترل سخت شده است.
در زمان حاضر ۲ آفت چوبخوار شامل سوسک کرگدنی و شاخک بلند، نخیلات استان بوشهر را تحت تاثیر قرار داده و برای تغذیه ازقسمت های خشک و چوبی نخل استفاده می نمایند.


کاهش آبیاری و از میان رفتن پرندگان وزنبورها عامل تشدید آفت چوبخوار
مدیرحفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر در باره عوامل تشدید کننده آفت چوبخوار خرما در استان بوشهر اینطور توضیح می دهد: خشکسالی های مداوم موجب محدود شدن آبیاری نخیلات به ۲ بار در سال شده افزون براین کاهش کیفیت آب نیز همچون عوامل تشدید کننده فعالیت آفت های چوب خوار در نخیلات استان بوشهر است.
احمد سبحانی، از میان رفتن دشمنان طبیعی شامل پرندگان و زنبورها در محیط باغ و طبیعت را از دیگر عوامل تشدید کننده آفت چوبخوار خرما در استان بوشهر عنوان نمود، آنطور که او می گوید در گذشته خیلی از دشمنان طبیعی از لارو این حشره ها استفاده می کردند و به صورتی جمعیت آفت را کنترل و درحالت تعادل نگاه می داشتند این درحالی است که در این چند سال به سبب تغییر شرایط اقلیمی جمعیت این دشمنان طبیعی آفت چوبخوار خرما بصورت تدریجی کاهش و به صورتی از بین رفته و همین مورد طغیانی شدن این آفت را در نخیلات استان بوشهر به همراه داشته است.
به بیان سبحانی کاهش قیمت فروش خرما و افزایش هزینه ها سبب شده باغ داران رغبتی به شخم، بهداشت و تغذیه باغ نداشته باشند و مجموع اینها سبب شده امروز بنیه باغ های نخیلات استان بوشهر ضعیف و محیط برای رشد و پرورش آفت چوبخوار خرما فراهم گردد.
واریته های مختلفی از خرما در استان بوشهر وجود دارد که درگیر این آفت شده اند اما رقم کبکاب بعنوان رقم غالب استان به سبب حساسیت، بیشتر درگیر آفت چوبخوار شده است.
روش های مقابله با آفت چوبخوار خرما
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر می گوید: یکی از راه های کاهش خسارت آفت چوبخوار انجام روش بهداشتی و زراعی (هرس و تکریب) است، باتوجه به این که محل زیست، فعالیت و به صورتی پناهگاه زندگی این آفت در قاعده دمبرگ ها است سعی شده با هرس و سوزاندن ته دمبرگ ها قسمتی از محل زندگی آفت از باغ حذف شود.
به گفته سبحانی ۲۵ تا ۴۰ درصد این آفت با روش تکریب کنترل می شود و خیلی از نخل داران به سبب فراگیری آموزش های لازم دراین زمینه کار تکریب را با هزینه شخصی خود انجام می دهند.
استفاده از تله نوری و فرمونی یکی دیگر از روش های مقابله با آفات چوبخوار خرما است به نحوی که در این روش از تمایل این حشره ها به نور و فرمون جنسی استفاده می شود و با نصب تله ها در باغ به دام انداخته می شوند.


با توجه به این که از اردیبهشت تا مرداد ماه زمان شروع فعالیت آفت است این حشره بالغ برای تولید مثل از تنه نخل بیرون می آید و پس از جفت گیری حشره ماده برای تخم ریزی باردیگر باید به تنه نخل برگردد که از این رفتار آفت که تمایل به نور دارد، استفاده می شود.
سبحانی در توضیح تله های نوری و فرمونی نیز می گوید: در این روش تله هایی که از جنس آهن و گالوانیزه است نصب می شود و با استفاده ازروشن کردن لامپ بیشتر حشره های بالغی که برای جفت گیری بیرون می آیند به سمت تله نوری می روند و با این اقدام بخش دیگری از جمعیت آفت کنترل می شود.
حتی در بعضی از جاها که برق نیست باغداران با ابتکار و خلاقیتی که دارند با بهره گیری از پنل های خورشیدی چراغی بالای حوضچه ای از آب و روغن روشن نگه می دارند و با همین کار ساده که حکم تله نوری پیدا می کند با آفت چوبخوار خرما مقابله می کنند.
سبحانی قرص گذاری (قرص یا پودر فسفید آلومینیوم) بصورت پوشاندن تنه درخت خرما با پوشش های مخصوص برزنتی یا پلاستیکی و استفاده از طعمه مسموم در زمان گرده افشانی در تاج نخل را نیز می توان به روش های کاهش خسارت آفت چوبخوار خرما اضافه کرد.


مدیرحفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر مجموعه چند روش یاد شده را بعنوان مدیریت تلفیقی آفت معرفی می کند که تا حالا در مناطق کانونی آفت چوبخوار خرما در استان بوشهر مورد استفاده قرار گرفته شده است و باتوجه به گسترش آفت راهی جز استفاده از همین روش ها وجود ندارد.
او یادآور می شود: با توجه به این که آفت چوبخوار خرما در عمق تنه نخل فعالیت می کند نمی توان هیچ سمی را به آن رساند و بنا بر این است که مبارزه شیمیایی جایگاهی در مقابله با این آفت ندارد.
آفتی که امروز همانند خوره به جان نخیلات بوشهر افتاده سبب آلودگی پنج هزار هکتار از نخیلات این استان بصورت کانونی شده است و در صورت بی توجهی باتوجه به فراهم بودن شرایط برای رشد و نمو این آفت، امکان گستردش هر چه بیشتر آن در استان وجود دارد.
به گفته مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر بیشترین نخیلات آلوده استان بوشهر در مناطق کم ارتفاع تنگستان و دشتستان همچون سعدآباد، آبپخش و وحدتیه از توابع شهرستان دشتستان شناسایی شده و این آفت درحال گسترش و حرکت به سمت مناطق مرتفع همچون تنگ ارم و بوشکان دشتستان و جم و سرایت به سایر ارقام تجاری دیگر است.
هرچند بیشترین آلودگی آفت چوبخوار خرما در استان بوشهر در مناطق کانونی است و در دیگر مناطق هنوز به مرحله طغیانی و بروز خسارت شدید نرسیده اما در صورت بی توجهی امکان گسترش مناطق کانونی در این استان وجود دارد.
سبحانی ادامه می دهد: در ۶ سال قبل این آفت بصورت پراکنده سبب فرو افتادن حدود یکهزار اصله نخل در مناطق کانونی شده که اگر اینها بصورت متمرکز در کنار هم قرار گیرند در حدود هفت هکتار می شوند که خسارت بسیار سنگینی است.
همچنین خطر این آفات از جایی بیشتر می شود که به اعتقاد مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر آن دسته از نخیلاتی که تا حالا تحت تاثیر این آفت قرار گرفته و هنوز سرپا هستند برای کارگران خطراتی به دنبال دارد چون با وزیدن یک باد شدید امکان سقوط دارند.


گرانی مبارزه با آفت چوبخوار خرما، ضرورت حمایت دولت
مقابله و کنترل آفات چوبخوار برای کشاورزان بسیار هزینه بر و دشوار است بنا بر این در کنار هزینه کرد باغداران و برای حفظ نخیلات و رها نکردن کار آبا و اجدادی خیلی از نخلداران این استان، حمایت دولت با پرداخت تسهلات کم بهره به باغداران مناطق کانونی لازم است.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر هزینه های کنترل مطلوب آفت در هر هکتار را بیش از ۳۰ میلیون تومان و سرجمع نخلستان های استان بوشهر ۱۵۰ میلیارد تومان تخمین زد. هزینه ای که او معتقد می باشد برای طیف وسیعی از باغ داران امکان پذیر نیست.
احمد سبحانی معتقد است: در مناطق کانونی باید همه باغداران به اتفاق عملیات کنترل را انجام دهند و اجرای چنین برنامه ای نیازمند پرداخت تسهیلات کم بهره به باغ داران مناطق کانونی است تا با هدایت مجموعه سازمان جهاد کشاورزی عملیات کنترلی در یک بازه زمانی حداقل پنج سال به نحو مطلوب صورت گیرد.
عبدالله حیدری یکی از باغداران منطقه فاریاب شهرستان دشتستان که تا حالا ۶۰ اصله از نخیلات او گرفتار آفت چوب خوار خرما شده است می گوید: باغداری هزینه های بالایی دارد و حالا این آفت زحمت و مشکلات ناشی از باغداری را دوچندان کرده است.
او چنانکه خود می گوید: روش های مختلفی برای از بین بردن این آفت ها بهره برده است اما با این وجود آفت چوب خوار خرما شماری از نخل های باغش را از پای درآورده است.
این باغدار فاریابی ادامه می دهد: از روش های مختلفی برای مقابله با آفت چوبخوار استفاده کردم اما تنها تا حالا تله نوری کارساز بوده و برای از بین بردن این آفت چهار تله نوری نصب کرده ام.
حیدری معتقد است: حمایت سازمان جهاد کشاورزی از باغدارانی که نخیلات آنها گرفتار آفت شده اند لازم است چون به تنهایی و بدون حمایت امکان ریشه کن کردن این آفت وجود ندارد.
نخیلات تنگستان امروز در کنار مشکل بی آبی به سبب شیوع آفت کرم چوبخوار خرما به یک وضعیت بحرانی رسیده و این آفت خیلی از باغ های این منطقه از استان بوشهر که از قطب های خرماخیز بشمار می رود را از بین برده، اینها قسمتی از سخنان علی عالی زاده باغدار تنگستانی است.
او به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: چند سالی است که این آفت باغ های خرمای استان بوشهر به ویژه منطقه تنگستان را تحت تاثیر قرار داده و بازدیدهای میدانی زیادی از طرف مسئولان استانی و کشوری انجام شده اما نتیجه بخش نبوده و امروز این آفت همه باغ های منطقه را فراگرفته و نخل داران از عهده مخارج مقابله با آفت برنمی آیند.
این باغدار تنگستانی اینچنین ادامه می دهد: در زمان حاضر هر باغ بصورت پراکنده به طور متوسط ۲۰ تا ۵۰ اصله نخل آن شکسته و برخی دیگر که هنوز سرپا هستند ظاهر آنها نشان میدهد درختانی ضعیف و بزودی می میرند.
عالی زاده مُردن هر نخل را به مثابه کَنده شدن قسمتی از جان نخل دار عنوان نمود و معتقد است: این نخل ها از یادگاران پدرانمان هستند که به سبب خشکسالی و امروز نیز آفت اینچنین ثمره زحمت آنان براحتی از بین می رود و ما به سبب هزینه های بالا از پس آن برنمی آئیم.


این نخلدار تنگستانی می گوید: برای نجات جان نخیلات استانهای خرما خیز؛ دولت باید اقدامی جدی انجام دهد.
این باغدار تنگستانی که دارای چهار هکتار نخل است درباب روش مبارزه خود با آفت چوبخوار خرما اینطور توضیح می دهد: طی ۲ سال خمیری از ۲ نمونه سم درست کرده و تمام سوراخ ها و منافذ به وجود آمده روی تنه نخل که در اثر آفت به وجود آمده بود را پرکردم به این صورت توانسته ام تا حدودی جلو شیوع این آفت را بگیرم اما این روش بسیار هزینه بر است و از عهده خیلی از باغداران برنمی آید.
تلاش برای تامین اعتبار مبارزه با آفت چوبخوار خرما
با شدت گرفتن و شیوع آفت چوبخوار از سال ۹۳ – ۹۴سازمان جهاد کشاورزی برای مقابله با آن مبادرت به تدوین برنامه پیش گیری و کنترل شامل تقویت بنیه باغ، تهیه و تدارک تله های نوری، ارتقای کیفیت آب آبیاری و مبارزه شیمیایی با آفت کرد.
در این زمان تا حالا هر ساله بخش قابل توجهی از اعتبارات ملی و استانی به اجرای مدیریت تلفیقی آفات چوبخوار تخصیص یافته است که شامل عملیات تکریب، نصب تله نوری و مبارزه شیمیائی با نصب پوشش و مصرف سموم تدخینی بوده است، همین طور پایلوت های اجرائی مدیریت تلفیقی این آفات چندین سال در مناطق کانونی درحال اجراست تا باغداران بعنوان دستورالعمل اجرائی و الگوی عملی برای کنترل آفت از آن استفاده کنند.
مسئول کمیسیون کشاورزی، آب، محیط زیست و منابع طبیعی اتاق تجاری استان بوشهر می گوید: بررسی های انجام شده بیان کننده این است که نخیلات این استان نسبت به سایر استانهای خرما خیز از نظر شیوع آفت چوبخوار خرما گرفتار آلودگی بیشتری است.
حیدر رئیسی اینطور ادامه می دهد: این آفت تا حالا ضررهای زیادی به باغداران وارده کرده و با وجود اجرای طرح های مختلف اما نخلداران رضایت چندانی از اجرای طرح های پیش گیرانه ندارند و لازم است اقدام موثرتری در این راستا صورت گیرد.




او می افزاید: در همین راستا کمیسیون کشاوزری، محیط زیست و منابع طبیعی اتاق تجاری در قالب نامه ای این مساله را به شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی مطرح کرده و اظهار نظر تمام استانهای خرما خیز کشور دراین زمینه به اتاق تجاری ایران جهت بررسی ارسال شده است.
در همین راستا برای تخصیص بودجه مناسب برای مقابله و کنترل آفت چوبخوار خرما وزارت جهاد کشاورزی به وزارت کشور نامه نوشته است.
وی افزود: همین طور اتاق تجاری استان بوشهر نیز این آمادگی را دارد با حضور کارشناسان با تجربه با هدف ارائه راهکارهای موثر برای مبارزه با آفات چوبخوار خرما آموزش های تخصصی به نخلداران عرضه نماید.
با توجه به وضعیت شیوع آفت چوبخوار امروز مدیریت بحران و بسیاری از ارگان های تصمیم گیر استان متقاعد شده اند که شیوع این آفت خسارت سنگینی برای نخیلات به دنبال دارد و در همین راستا مقرر است با حمایت سازمان حفظ نباتات کشور، اعتبار ویژه ای برای استانهای خرما خیز کشور پیش بینی شود.
مسئول کمیسیون کشاورزی، آب، محیط زیست و منابع طبیعی اتاق تجاری استان بوشهر اظهار داشت: البته در کنار آن، اعتبارات استانی می تواند گام های اساسی و جدی برای پیش گیری از شیوع این آفت بردارد و ادامه این برنامه نیاز به همکاری باغداران دارد.
امروز آفت چوبخوار خرما باتوجه به سرعت عملی که دارد به یک آفت ملی تبدیل گشته و در کنار دستورالعمل های تدوین شده برای مقابله با آن همکاری بخش خصوصی همچون میز خرما و باغداران الزامی است برای اینکه هر گونه سهل انگاری امکان همه گیری این آفت در باغ های استان بوشهر وجود دارد.




منبع:

1400/04/19
18:41:47
5.0 / 5
1045
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
X

تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
لطفا شما هم نظر دهید
= ۵ بعلاوه ۱
آبیاری
persianwet.ir - مالکیت معنوی سایت آبیاری متعلق به مالکین آن می باشد