غیبت ماهیان دریایی از سفره یلدایی مازندرانی ها
آبیاری: بااینکه شب یلدا و خوردن ماهی سفید دریایی شکم پربا سبزی پلو یکی از غذاهای اصلی مازندرانی ها است، اما وضعیت قیمت در بازار ماهی فروشان نشان میدهد که امسال این ماهی سفره یلدایی را به ماهی قزل آلای ارزان باخته است.
گزارش میدانی خبرنگار ایرنا از بازار ماهی فروشان ساری، بابلسر و فریدونکنار حاکیست که امسال کاهش صید ماهیان دریایی موجب افزایش قابل توجه قیمت آنها به ویژه سه گونه سفید، کفال و کپور شده است و بنا بر این هم تنها سفره یلدایی خانوارهایی را رنگین خواهند کرد که دخلشان پر و خرجشان بی حساب و کتاب باشد.
شاید بخت با آنانی که دخلشان این روزها خالی تر از هر زمانی است یار بوده که عرضه بیش از اندازه ماهی سردآبی قزل آلا آن هم به قیمت حدود یک سوم ماهی سفید دریایی و یک دوم کپور و کفال در آستانه شب یلدا، راه را بر هرگونه مقایسه ای برایشان بسته تا سفره اشان را با شکم پر کردن اینگونه ماهی پر کنند.
دیروز دوشنبه هرکیلوگرم ماهی قزل آلا در بازار ماهی فروشان مازندران با قیمت ۸۰ تا ۸۵ هزار تومان ارائه شد و امروز نیز حدودا با همین قیمت ها خرید و فروش می شود در صورتیکه ماهی سفید یک کیلویی تا یک کیلو و ۲۰۰ گرمی بین ۲۴۰ تا ۲۷۰ هزار تومان قیمت می خورد. ماهی سفید کم وزن زیر ۷۰۰ گرمی هم که هفته پیش با قیمت ۹۰ هزار تا ۱۱۰ هزار تومان در هر کیلوگرم عرضه می شد، حالا به خاطر شب یلدا به ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار تومان رسیده است.
هرچند با ماهی قزل آلا نمی توان همانند ماهی سفید غدای شکم پر خوش طعم و لذیذ بعنوان سنت غذایی پر طرفدار شب یلدایی درست کرد، اما باتوجه به قیمتی که ماهی سفید این روزها پیدا کرده که برای خیلی از خانواده ها نجومی شمرده می شود، این ماهی پرورشی مصداق ضرب المثلی برای مازندرنی ها شده که می گوید « در نبود گوشت، چغندر سالاره ».
این تنها قیمت ماهی سفید دریایی نبود که در آستانه شب یلدا پرواز کرد. قیمت ماهی کپور دریایی هم که امسال بیشترین گونه صید شده را به خود مختص کرده است و به لحاظ کیفیت همانند و یا حتی بهتر از ماهی سفید برای طبخ غذای شکم پری است، به تناسب وزن ۶۰۰ گرمی تا یک کیلو گرمی ۷۰ تا ۸۵ هزار تومان عرضه می شود که به نسبت هفته گذشته تا ۲۰ هزار تومان بیشتر شده است.
ماهی کفال هم که همانند سالهای قبل، امسال کمترین صید را در ترکیب ماهیان استخوانی دریای خزر به خود احتصاص داده است، در اوزان ۴۰۰ تا ۷۰۰ گرمی با قیمت ۷۰ تا ۱۲۰هزار تومان عرضه می شود. این قیمت نیز در هر کیلوگرم تا ۲۰ هزار تومان گران تر از هفته قبل است.
تورهای خالی و قیمت های نجومی
محمد بخشی یکی از حجره داران در بازار ماهی فروشی فریدونکنار علت افزایشی شدن قیمت ماهیان دریایی را کاهش قابل توجه صید در یک هفته اخیر دانست و اظهار داشت: البته اینکه این روزها تور ماهیگیران حدودا خالی از ماهی سفید شود، امری طبیعی است چونکه این وضعیت صید بین ماهیگیران بعنوان « چله نشینی « ماهیان سفید معروف است.
وی توضیح داد: تا هفته گذشته وضعیت صید و قیمت ماهی سفید به نسبت مناسب بوده ولی از سه روز پیش ناگهان با کاهش چشم گیر صید، قیمت آن نیز بالا رفته است و البته در این میان افزایش تقاضا برای شب یلدا هم مزید بر علت قد کشیدن قیمت اینگونه ماهی دریایی شده است.
بخشی اظهار داشت: هر چند ماهی سفید خیلی کم است، اما هستند افرادی که برای به جا آوردن رسم خوردن ماهی سفید شکم پر برای هر قطعه یک کیلو و ۲۰۰ گرمی تا۳۰۰ هزار تومان هم پول پرداخت می کنند.
این فعال بازار ماهی فروشان که عضو اتحادیه شرکت تعاونی صیادی پره مازندران است، به وضعیت صید و قیمت ماهیان استخوانی کپور و کفال دریایی نیز اشاره نمود و افزود: بااینکه صید اینگونه ها نیز کم شده است اما هر قطعه ماهی کپور با وزن حدود یک کیلو گرم که بیشترین فراوانی از گونه های دریایی در بازار را تشکیل می دهد تا ۷۰ هزار تومان تومان به فروش می رسد که این قیمت نسبت به یک هفته پیش در هر کیلو ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان بیشتر شده است.
وی با اعلان اینکه کاهش صید ماهیان استخوانی دریایی با افزایش عرضه انواع ماهی پرورشی خصوصاً ماهی سردآبی قزل آلا و فیتوفاک کاهشی شده است، اظهار داشت: حالا قیمت هر کیلو گرم ماهی فیتیفاک و آزاد پرورشی ۲۸ تا ۳۰ هزار تومان است که نسبت به هفته گذشته حدود سه هزار تومان در هر کیلو کمتر شده است.
او اضافه کرد: در دو هفته اخیر به سبب افزایش عرضه قیمت ماهی سردآبی قزل آلا به رغم وجود تفاضا به ۸۲ تا ۸۵ هزار تومان کم شد، بطوریکه اینگونه از ماهی بازار شب یلدا را قبضه و از آن خود کرده است.
چرا قزل آلا در مازندران ارزان شد؟
بررسی میدانی خبرنگار ایرنا از فروشگاه های مواد پروئینی و ماهی در شهرستان های ساری و آمل هم نشان میدهد که حالا هر کیلو گرم ماهی قزل آلا که از نیمه دوم مهر ماه ۱۲۵ تا ۱۳۵هزار تومان عرضه می شد، به ۸۲ تا ۸۵ هزار تومان کم شده است، وضعیتی که مدیرعامل اتحادیه پرورش دهندگان ماهیان سردآبی مازندران هم تایید می کند و می گوید که دلیل این کاهش قیمت فقط عرضه فراوان اینگونه ماهی است.
علی محمد قربانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا توضیح داد: خشکسالی استانهای همجوار به ویژه خراسان شمالی و رضوی و سردی بیش از اندازه آب رودخانه های مناطق کوهستانی مازندران و خطر شیوع بیماری قارچی ناشی از آن سبب شد تا ۷۰ درصد انواع ماهی قزل آلا از این مراکز وارد بازار شود.
وی با اشاره به اینکه اگر تقاضای بازار شب یلدا نبود، بطور یقین قیمت با افزایش عرضه ماهی قزل آلا بیشتر پایین می آمد، اضافه کرد: حالا بیشتر ماهی قزل آلای موجود در بازار استان مربوط به استانهای دیگر است که به سبب خشکسالی مجبور به تخلیه استخر ها شده اند.
مدیرعامل اتحادیه پرورش دهندگان ماهیان سردآبی مازندران تعداد واحدهای فعال پرورش ماهیان سردآبی در مناطق کوهستانی و جلگه ای مازندران را حدود ۳۰۰ مزرعه اعلام نمود و اظهار داشت که که هر مزرعه در یک دوره ۶ ماهه ظرفیت تولید ۱۰ تا ۴۰ تن ماهی قزل آلا دارد.
قربانی از تاثیر خشکسالی و کاهش دبی رودخانه ها بر پرورش ماهیان سردآبی آگاهی داد و اضافه کرد: شرایط خشکسالی و کاهش محسوس دبی آب رودخانه های کوهستانی و افت سطح آب چاه ها در جلگه نیز مزید بر علت شده است تا از دو ماه پیش بچه ریزی دراستخرهای پرورش ماهیان سردآبی صورت نگیرد.
وی اظهار داشت: امروز که باید شاهد افزایش قیمت باشیم، به سبب سرمای بیش از اندازه آب رودخانه ها در مناطق کوهستانی و احتمال شیوع بیماری قارچی تولید کنندگان با هدف کم کردن تراکم ماهیان در استخرها، مجبور به عرضه محصول در بازار هستند.
قربانی میانگین هزینه تولید هر یک کیلو ماهی قزل آلا در مزارع پرورش ماهیان سردآبی مازندران با قیمت جدید نهاده ها و دستمزد کارگری را تا ۷۰تا ۷۵ هزار تومان برآورد کرد و اظهار داشت: در این شرایط پرورش دهندگان باید محصول خودرا حدودا بصورت قیمت سر به سر تولید عرضه نموده، به فروش برسانند.
کپور دریایی و رقابت برای یلدا نشینی
معاون صید و بنادر ماهیگیری شیلات مازندران هم با تایید ضعیف شدن میزان صید و کاهش عرضه طی یک هفته اخیر که منتج به افزایش قیمت ماهیان استخوانی به ویژه گونه سفید شده است، اظهار داشت: در صورتیکه تقاضا برای خرید و مصرف ماهی سفید شکم پر در شب یلدایی وجود دارد شاهد کاهش محسوس صید نسبت به ۱۰ روز گذشته هستیم.
قاسم کریم زاده میزان صید سه گونه اصلی ماهیان استخوانی شامل کفال، کپور و سفید از آب های ساحلی دریای مازندران را از شروع صید تا بیستم آذر را ۵۷۰ تن اعلام نمود و اضافه کرد: بااینکه این مقدار صید ۲۶ درصد نسبت به زمان مشابه سال قبل رشد نشان می دهد، اما به سبب شرایط آب و هوایی از یک هفته پیش تا کنون هر روز شاهد ضعیف شدن صید به ویژه گونه سفید هستیم.
وی با اشاره به اینکه تا کنون فقط کمتر از ۲۷درصد از ماهیان صید شده از گونه سفید بوده است، افزود: پیشنهاد می شود شهروندان از ماهی کپور دریایی برای شکم پر کردن شب یلدایی استفاده کنند چون اینگونه به خاطر داشتن شکم پهن، برای شکم پر کردن مناسبت تر است ضمن اینکه بیشترین فراوانی صید این روزهای شرکت های تعاونی صیادی پره استان را تشکیل می دهد و قیمتش هم نصف قیمت ماهی سفید و حتی کمتر تمام می شود.
کریم زاده هزینه های صید و صیادی امسال در دریای خزر را بسیار بالا توصیف کرد و اظهار داشت: به سبب هزینه های بالای صید شامل تور، طناب، هزینه های حمل و نقل، بیمه و غیره، رشد صید هم نمی تواند پاسخگوی نیازهای صیادان باشد.
مازندران چهار هزار و ۲۰۰ صیاد برای صید ماهیان دریایی در خزر دارد که در ۵۴ شرکت صیادی پره سازماندهی شده اند. این صیادان کار صید ماهیان استخوانی دریایی را از نیمه مهر ماه هر سال شروع می کنند و تا اواخر فروردین ادامه می دهند.
گونه های کفال، ماهی سفید و کپور عمده ترین ماهیان استخوانی دریای خزر هستند که توسط ماهیگیران صید و در بازار عرضه می شود.