رکود معاملات در بازار برنج مازندران
به گزارش آبیاری، قفل داد و ستد در بازار عمده فروشی برنج مازندران بعد از گذشت ۵۰ روز از آغاز برداشت شالی کماکان بسته مانده است تا بی سابقه ترین رکود معاملات در این بازار به خاطر تردید فروشندگان یا همان کشاورزان و خریداران شامل بنکداران و خودمصرفی ها به ثبت برسد.
به گزارش آبیاری به نقل از ایرنا، خیلی از مفسرین اقتصادی وضعیت کنونی بازار برنج مازندران را نوعی طناب کشی میان کشاورزان و بنکداران می دانند که تا اینجای کار به اثبات توازن قدرت میان دو طرف انجامیده است ؛ توازنی که در صورت پادرمیانی برای به انتها رسیدن با توافق بر سر قیمت منصفانه قابل قبول دو طرف، نه تنها می تواند اعتماد از دست رفته دو سمت بازار را برگرداند بلکه می تواند مبنایی برای دستیابی به تفاهم در سالهای بعد شده، دست دلالان و واسطه های غیرحرفه ای را از این بازار کوتاه کند.
واقعیت اینست که بازار برنج مازندران همواره از حضور انبوه دلالان و واسطه های غیرحرفه ای رنج برده است و بنا بر این هم کشاورزان گرفتار بدبینی عمیق نسبت به خریداران عمده هستند، در صورتیکه بنکداران یا خریداران عمده یک ضلع اصلی بازار برنج را می سازند، حتی اگر در دوره ای نقششان تحت تاثیر فعالیت دلالان قرار گرفته باشد.
رکود انتظاری ای را این روزها بازار برنج مازندران تجربه می کند طی چند دهه اخیر کم سابقه بوده است. چرخ این بازار در شرایط عادی حداکثر یک هفته بعد از آغاز برداشت شالی به حرکت در می آمد، ولی سال جاری قفل بازار در حالی کماکان بسته مانده است که طبق آمار رسمی جهاد کشاورزی محصول حدود ۸۵ درصد از شالیزارهای استان برداشت شده و بنا بر اعلام اتحادیه شالیکوبی داران در هر یک از واحدهای شالیکوبی استان به صورت میانگین ۴۰۰ تا ۸۰۰ تن برنج سفید انبار شده که در صورت دستیابی به قیمت منصفانه آماده عرضه است.
پایان تاب آوری برنج
اگر چه دو طرف اصلی بازار برنج یعنی کشاورزان و بنکداران با پیشه کردن صبر و انتظار، تاب آوری خودشان را به رخ کشیده اند، اما هیچ یک از دو طرف تابحال فکری به حال میزان تاب آوری برنج های انباشته شده در شالیکوبی ها نکرده است.
بررسی های تاریخی از بازار برنج مازندران نشان میدهد که وجود صدها تن برنج سفید در انبارهای شالیکوبی های استان تابحال سابقه نداشته است و کارشناسان برنج هم اخطار می دهند که باتوجه به اهمیت نگهداری اصولی برنج برای آذوقه و مصرف یک ساله، وجود این میزان برنج آماده عرضه بعنوان قوت اصلی مردم کشور، به لحاظ حوادث طبیعی و آفت پذیری بسیار خطرناکست.
این اخطار کارشناسان برنج را باید باتوجه به نوسازی شالیکوبی ها و تغییر روش تبدیل شالی به برنج سفید در سالهای اخیر جدی گرفت. ظهور و فعالیت شالیکوبی های مدرن در سالهای اخیر باعث شده است تا شلتوک به صورت مستقیم از شالیزار به شالیکوبی انتقال یابد و در آنجا بعد از خشک کردن در دستگاه های خشک کن به برنج سفید تبدیل گردد. با اینکه این روش هزینه و سختی کار کشاورزان را کاهش داده و حتی میزان خرده برنج را هم کم کرده است، ولی سبب انباشته شدن برنج سفید در انبار شالیکوبی ها به میزان زیاد شده است که می تواند برای همه طرف ها خطرآفرین باشد.
شالیکاران مازندران در گذشته شلتوک را به مدت چند روز به روش سنتی با پهن کردن در حیاط خانه هایشان خشک می کردند و سپس بتدریج به میزان احتیاج به مصرف یا فروش به شالیکوبی می بردند و تبدیل به برنج می کردند و بنا بر این نگهداری شلتوک تا اواخر فصل زمستان در انبارهای خانگی امری متداول بود ولی شالیکوبی های مدرن به دستگاه خشک کن مجهز هستند و بنا بر این چرخه کار تبدیل شالی به برنج سفید کوتاه تر و راحتتر و انبارهایشان انباشته تر شده است.
یک مشکل دیگر هم برداشت شلتوک به وسیله کمباین های مخصوص است که در سالهای اخیر متداول شده و طبق اعلام جهاد کشاورزی مازندران تا ۹۵ درصد محصول شالیزارهای استان با این روش برداشت می شود. برداشت محصول با کمباین ضریب ماندگاری شلتوک در انبار را بشدت می کاهد و راهی به جز تبدیل کردن فوری شالی به برنج سفید برای کشاورز باقی نمی گذارد. نگهداری انبوه برنج سفید برای کشاورز در انبارهای خانگی هم حدودا غیر ممکن است چون هم هزینه بر است و هم آفت پذیری بالایی دارد.
طولانی شدن طناب کشی میان کشاورزان و بنکداران امسال این نگرانی تقویت کرده است که برنج سفید انبار شده در شالیکوبی ها با کاهش کیفیت به خاطر آفت پذیری همراه شود ؛ نگرانی ای که در صورت تحقق می تواند آینده شالیکاری مازندران را تحت تأثیر قرار داده و بدنامی را برای مهم ترین محصول کشاورزی استان به ارمغان بیاورد.
استدلال چرتکه ای
به اعتقاد کارشناسان تنها دلیلی که سبب شده تا بازار برنج مازندران بعد از گذشت ۵۰ روز از برداشت شالی همچنان راکد و کم رونق باقی بماند، پیشبینی ناپذیر بودن آینده بازار برای هر دو طرف عرضه کننده و خریدار است. به عبارتی شالیکاران از ضرر ناشی از افزایشی شدن قیمت برنج بعد از فروش محصولشان هراس دارند و بنکداران هم نگران کاهشی شدن قیمت به خاطر اثرگذاری شاخصهای غیراقتصادی هستند.
نگرانی شالیکاران که یکی از علل اصلی باز نشدن قفل انتظار فروش محصول محسوب می شود، ریشه در وضعیت بغرنج بازار برنج در سال قبل دارد ؛ موضوعی که در اظهارات تمامی شالیکاران مسترر است.
شالیکاران در پاسخ به این پرسش که چرا مقابل قیمت پیشنهادی خریداران مقاومت می کنند، پاسخ چرتکه ای می دهند و معتقدند طبق حساب و کتاب خودشان هم هزینه تولید نسبت به سال قبل چند برابر شده و باید قیمت منصفانه پیشنهاد شود و هم برای رسیدن به چنین قیمتی باید چند برابر شدن هزینه زندگیشان به خاطر های افزایش سطح عمومی قیمت سایر کالاها مد نظر قرار گیرد.
یک کشاور شالیکار بابلی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: من برای مراسم عقد پسرم یک سکه بهار آزادی را حدود ۱۴میلیون تومان خریدم و به عروسم هدیه دادم که اگر بخواهم آنرا با قیمت پیشنهادی ۸۵ هزار تومان بنکداران محاسبه کنم برابر با حدود ۲۰۰ کیلو برنج طارم درجه یک تولیدی خودم است.
علیرضا صمدی با اشاره به اینکه قیمت منصفانه برای هرکیلوگرم برنج مازندران باید ۱۰۰ هزار تومان باشد، افزود: تازه تن دادن به این قیمت به معنای سر به سر شدن هزینه و فایده است و کمتر از آن بی انصافی در حق کشاورازن و اجحاف شمرده می شود.
وی توضیح داد: شالیکاری شغل و درآمد سالانه و اصلی مردم مازندران است و اینکه می بینید کشاورز هنوز با گذشت حدود ۲ ماه حاضر به فروش محصولش نشده است، دلیل بر عدم عرضه و یا بی توجهی به خواسته مصرف کنندگان و مردم عزیزمان نیست چون همه می دانیم هزینه معیشت بسیار بالا رفته است و در این شرایط همه باید درک متقابل داشته باشیم.
این کشاورز بابلی از مسئولان جهاد کشاورزی خواست تا برای برآورد کارشناسی هزینه تولید برنج و دیگر هزینه های سربار و تعیین قیمت منصفانه ورود پیدا کنند و اشاره کرد: انتظار ما اینست که دستگاه متولی کشاورزی کشور اجازه ندهد سال جاری شالیکاران مانند سال قبل متضرر شوند و خریداران برنج را با قیمت پیشنهادی ۸۰ تا ۸۵ هزار تومان خریداری نموده و همین برنج را ۲ ماه بعد بالای ۱۵۰ هزار تومان بفروشند.
وی اشاره کرد: این روزها بیشتر وقت کشاورازن در واحدهای شالیکوبی محلاتشان می گذرد تا در صورت وجود مشتری با قیمت ۱۰۰ هزار تومان محصولشان را بفروشند، یعنی اینکه کشاورزان آماده فروش محصولشان هستند.
تلخی ماندگار یک تجربه
گذشته از حساب و کتاب چرتکه ای کشاورزان، آنها تجربه افزایش قیمت سال قبل و رسیدن قیمت هر کیلوگرم برنج طارم به بالای ۱۵۰ هزار تومان در شهرهای بزرگ مانند تهران را در خاطر دارند و معتقدند خریداران عمده شامل بنکداران و دلالان سال جاری به فروش برنج به کمتر از این قیمت تجربه شده رضایت نخواهند داد و بنا بر این هم فروش محصولشان با قیمت پیشنهادی زیر ۱۰۰ هزار تومان را غیرمنصفانه و سودجویان ارزیابی می کنند.
یکی از شالیکاران بخش دشت سر شهرستان آمل در این زمینه به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: پافشاری و اصرار شالیکاران بر فروش محصولشان با قیمت پیشنهادی ۱۰۰هزار تومان بدین سبب است که بیشتر مصرف کنندگان برنج طارم محلی قیمت بیشتر از ۱۰۰ هزار تومان و در شهرهای بزرگ تا ۱۴۰ هزار تومان را با خرید در ماه های گذشته لمس کرده اند و بنظر می رسد مصرف کنندگان کاملا به این قیمت راضی هستند و حتی برای پرداخت مبلغی بالاتر از این قیمت هم آمادگی دارند و خریداران عمده و دلالان هم بطور قطع با همین استدلال کار خودشان را پیش خواهند برد.
عباس حسینی اضافه کرد: بنا بر این شالیکاران زیر بار قیمت پیشنهادی خریداران عمده که فقط به فکر جیب خود و سود شرشار هستند نمی روند. خیلی از شالیکاران معتقدند که خریداران عمده سال جاری هم بعد از خرید برنج جدید با قیمت پیشنهادی خودشان باردیگر بازار را وارد مسیر افزایشی خواهند کرد تا سود زیادی نصیب خودشان کنند.
وی با اشاره به اینکه برخی از شالیکاران به سبب نیاز جدی تر به نقدینگی هر کیلوگرم گرم برنج کیفی طارم را تا ۹۵ هزار تومان طی روزهای گذشته به صورت عمده فروختند، افزود: از آن جایی که بیشتر مشتریان شالیکاران خرده پاه که به صورت متوسط کمتر از یک تن تولید برنج دارند، دوستان و آشنایان خودشان هستند، برنج را با هدف نوعدوستی و کمک بین ۸۵ تا ۹۰ هزار تومان فروختند و در واقع این قیمت بازار برنج استان نیست.
نگرانی از ورود تعزیرات
اگر یافته های بررسی تاریخی بازار برنج مازندران را بپذیریم که می گوید این خریداران عمده شامل بنکداران، دلالان و واسطه های غیرحرفه ای بودند که همواره مسیر قیمتی این بازار را مشخص می کردند، این پرسش مطرح می شود که پس چرا آنها به رغم آزمودن اراده شالیکاران و تاب آوری آنان، تن به قیمت پیشنهادیشان نمی دهند تا چرخ این بازار بعد از ۵۰ روز از آغاز برداشت محصول و پر شدن انبارهای شالیکوبی ها از برنج سفید به حرکت بیاید ؟
مثلا تجربه سال قبل به ما می گوید که همین خریداران عمده بودند که قیمت برنج مازندران را طی دستکم پنج مرحله افزایش به بالای ۱۵۰ هزار تومان در شهرهای بزرگ و تا ۸۰ هزار تومان در خرید از شالیکاران زیاد کردند ولی سال جاری حاضر نیستند با افزایش حداکثر ۳۰ درصدی نسبت به آخرین داد و ستدهای سال گذشته، به پیشنهاد ۱۰۰ هزار تومانی کشاورزان تن بدهند.
یکی از بنکداران برنج در ساری در پاسخ به این پرسش خبرنگار ایرنا به تجربه ای اشاره می کند به ادعای خودش سال قبل کامشان را تلخ کرد. او با اشاره به اینکه هنوز برنج جدید سالجاری را از شالیکوبی های استان خریداری نکرده است، اظهار داشت: خرید برنج با قیمت ۱۰۰ هزار تومان و فروش آن به صورت عرضه خرد پنح تا ۱۰ کیلویی اصلا مشتری ندارد.
وی با اشاره به اینکه قیمت برنج ۱۱۰ تا ۱۲۰هزار تومانی در مازندران که محل اصلی تولید این محصول است، برای مصرف کنندگان استان بالا است، اضافه کرد: از طرفی به سبب اینکه سال گذشته تعزیرات به بازار ورود پیدا کرد و قیمت گذاری دستوری برای خرید و فروش برنج انجام داد، سال جاری بنکداران و تاجران رغبتی به خرید برنج ندارد و چون مشخص نیست در ماه های آتی چه اتفاقی بیفتد که مصداق گران فروشی نباشد.
در انتظار میانجی
رییس پایانه صادراتی برنج کشور مستقر در آمل هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با ذکر این نکته که تاجر اگر سود نکند حداقل نمی خواهد ضرر ببیند، اظهار داشت: بنا بر این همه منتظرند تا سازمان جهاد کشاورزی قیمتش را اعلام و تکلیف همه را مشخص نماید.
اسماعیل یزدان پناه اضافه کرد: از آن جایی که وزارت جهادکشاورزی به فکر مصرف کننده هم است و مقوله خرید برنج های قراردادی هم مطرح است، هنوز نرخ پیشنهادی دولت مطرح نشده است.
وی با اشاره به اینکه در یک هفته گذشته برخی از کشاورزان محصولشان را زیر قیمت پیشنهادی یعنی تا ۹۰ هزار تومان را به دوستان وآشنایان خود فروختند، اظهار داشت: ۲ طرف همچنان در جدال برای رسیدن به قیمت مورد نظر خودشان هستند.
این کارشناس بازار برنج مازندران بیان داشت: شالیکاران شمال بویژه مازندرانی ها تنها از راه فروش محصول برنج خود ارتزاق می کنند و امروز شالیکاران بخصوص فرزندانشان با بازار برنج در همه نقاط کشور آشنا هستند و محصولشان را طبق قیمت روز و وضعیت عرضه و تقاضا می فروشند و طبیعی است که قیمت فروش محصولشان را با دیگر اقلام همچون گوشت و روغن هم مقایسه می کنند.
وی اشاره کرد: بنظر می رسد مشتری با قیمت پیشنهادی بیشتر از ۱۰۰ هزار تومان در استانهای بزرگ بخصوص تهران وجود داشته باشد و همین نکته هم دلیل شالیکاران برای کوتاه نیامدن بر سر قیمت محصولشان محسوب می شود.
برنجکاری یکی از مهم ترین فعالیت کشاورزی در مازندران و منبع مهم درآمد کشاورزان استان است و با تولید بیشتر از یک میلیون تن، ۴۲ درصد برنج مورد نیاز کشور از این استان تأمین می شود.
منبع: persianwet.ir
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب