انتقال آب ممد یا مخل حیات؟
آبیاری: انتقال آب به مناطق کویری کشور مدت هاست که مطرح است؛ طرح های انتقال آب از دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان به فلات مرکزی مدافعان و مخالفانی دارد اما در دولت سیزدهم انتقال آب با جدیت درحال پیگیری است.
به گزاش ایسنا، یکی از برنامه های وزارت نیرو تعیین و تکلیف پروژه های انتقال آب است که در این راه نیز گام هایی را برداشته و آنطور که تا حالا مشخص شده استارت تعدادی از پروژه ها زده شده است. به گفته فیروز قاسم زاده - سخنگوی صنعت آب کشور - در خلیج فارس و دریای عمان فاز مطالعاتی شروع شد، چند نقطه را لکه گذاری کردیم، در بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان این مطالعات در حال انجام می باشد و مهندسی ارزش صورت می گیرد.
به گفته قاسم زاده انتقال آب از دریای خزر نیز برمبنای جمع بندی هایی که صورت گرفت هم اکنون این طرح درحال بررسی است تا خط مشی های آن تعیین شود و الان با محیط زیست و امور جنگلها درحال تعیین تکلیف برای اجرای این طرح هستیم.
همچنین انتقال آب از دریای عمان این روزها موضوع داغ رسانه ها است که به کرمان، اصفهان، هرمزگان و یزد در فاز ۱ به گل گوهر اجرا شده و الان آماده بهره برداری است. در سیستان و بلوچستان نیز یک طرح مطالعه شده که در بخش های خط انتقال در چابهار و خراسان جنوبی درحال انجام بوده و مقرر است که برای صنایع و شرب آب را منتقل کند و در راه تمام اینها را به آب آشامیدنی برساند.
بیشتر بخوانید: اصرار به «انتقال سردرگم» آب در کشور
محیط زیست مخالف یا موافق انتقال آب؟
علی سلاجقه - رییس سازمان حفاظت محیط زیست - نیز یکی از منتقدان انتقال آب درون حوضه ای بود که به ایسنا می گوید: انتقاد بر «انتقال آب» درون حوضه کشوری بود که دولت سیزدهم هم پای این مسئله ایستاده است و صورت نمی گیرد اما مسئله مهم انتقال آب از منابع اقیانوسی و دریایی است و کشور ما در شرایطی قرار دارد که این کار باید صورت گیرد. ما بحث انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به داخل کشور به ویژه به سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و تا حدودی خراسان جنوبی را داریم. این آب به سبب کیفیت مناسب دریای عمان نسلت به خلیج فارس و کاهش هزینه ها از این دریا انتقال خواهد یافت. البته از جنبه های فاکتورهای محیط زیستی نیز موضوع را بررسی می نماییم تا برای بوم زیست اتفاقی نیفتد.
بیشتر بخوانید: انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به ۳استان
اما و اگرهای انتقال آب
ایرج حشمتی - سرپرست معاونت محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست - در گفت و گو با ایسنا به اما و اگرهای اجرای طرح های انتقال آب اشاره می کند و می گوید: باتوجه به کاهش منابع آب در خیلی از نواحی نیمه خشک کشور وزارت نیرو در امتداد تحقق اهداف مفاد ماده ۲۱ قانون توزیع عادلانه آب در خصوص تامین، توزیع و بهره برداری منابع آب برای کشور، انتقال مصنوعی آب به مناطق مورد نیاز کشور را به عنوان یک راه حل مناسب تلقی می کند. در بعضی مواقع عملیات مهندسی اینطور طرح ها گسترده و در قالب ایجاد تأسیسات انحراف مسیر، تونل ها، پمپاژ و مخازن در دستور کار بوده است. این طرح ها در مواردی که با هدف تامین آب درون حوضه ای همراه باشد با رعایت روش های مدیریتی مناسب و اتخاذ تمهیدات و ملاحظات محیط زیستی پروژه به انجام می رسد.
وی اضافه می کند: چنانچه مراتب تامین آب بوسیله انتقال آب بین حوضه ای باشد، گروههای مختلف ذی نفع و جوامع محلی شرایط زیست محیطی مبداء و مقصد طرح را متأثر می کنند بدین سبب نتایج اجتماعی ویژه ای را نیز به همراه خواهند داشت. همچون این پیامدها می توان به آثار دامنه دار بیوژئو شیمیایی - که پیش بینی آنها دشوار است - اشاره نمود همین طور ارزیابی هزینه ـ منفعت، مشکلات و فواید ملموس و ناملموس به همراه دارد که شناخت و حل آنها دشوار است. این طرح گزینه های دیگری مثل جایگزینی جریان مجازی آب بجای جریان فیزیکی را در نظر نمی گیرد همین طور سبب ایجاد حساسیت در میان جوامع تأثیرپذیر می شود و نتایج سیاسی در پی دارد. باوجود موارد مطروحه و عدم قطعیت علمی هزینه های زیاد و نتایج بالقوه محیط زیستی، برخی سیاستمداران چنین طرح هایی را امکان پذیر می دانند.
سرپرست معاونت محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه می کند: برای اجرای اینطور طرح ها لازم است ارزش های بنیادی نظیر عدالت، تصمیم گیری مشارکتی، پایداری و پاسخگویی در انجام مطالعات ارزیابی باید مد نظر قرار گیرد و در عین حفظ یکپارچگی اکولوژیک زیست محیطی و هیدرولوژیک طراحی و مدیریت شوند.
وی با اشاره به معیارهای ارزیابی طرح های انتقال آب بین حوضه ای می گوید: این آب ها باید برای تامین مصارف شرب باشد. منطقه دریافت کننده با کم آبی روبه رو باشد آنچنان که با سایر اقدامات مرتفع نشود همین طور منابع آب مبدا کافی باشد و هر گونه خسران به آن جبران شود. همچون دیگر معیارها این است که هیچگونه خسارت اساسی زیست محیطی به مبداء و مقصد وارد نکند و هیچگونه اختلال اساسی اجتماعی و فرهنگی در مبداء و مقصد ایجاد نشود. منافع انتقال آب باید میان مبدأ و مقصد عادلانه تقسیم شود و حکمرانی خوبی صورت پذیرد و برای انجام طرح از دانش مطمئن استفاده شود؛ همین طور پایداری طرح از جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ارزیابی شود و پاسخ قابل قبولی داشته باشد. این معیارها مبنای تصمیم گیری مطالعات ارزیابی طرح های مذکور برای صدور تاییدیه محیط زیستی است.
بیشتر بخوانید: چگونگی انتقال آب از عمان به استانهای کم آب
انتقال آب دریای عمان به سیستان و بلوچستان
چندی پیش بود که معاون اول رئیس جمهوری در بازدید از ذخایر آبی و چاه نیمه های استان سیستان و بلوچستان همچون برنامه های دولت سیزدهم و وزارت نیرو برای حل مشکل تامین آب سیسستان و بلوچستان را تامین آب بوسیله چاه ها، آب های زیرزمینی، آب های سطحی و انتقال آب از دریای عمان ذکر و بر اهمیت تعهد افغانستان به حق آبه هیرمند اصرار کرد.
درحالی معاون اول رییس جمهوری به این نکات تاکید دارد که تلاش هایی از طرف وزارت نیرو انجام شده است و علی سلاجقه- رییس سازمان محیط زیست- درباره ی این مساله اظهار کرده است: بحث های دیپلماسی دراین زمینه جریان دارد و ما درصدد هستیم دیداری با مجموعه حاکمیت افغانستان داشته باشیم. خود من می خواهم به افغانستان بروم. قبلا وزیر نیرو هم به این کشور رفته است. از سفیر خودمان در افغانستان خواسته ایم تا شرایط را برای حضور ما در این کشور فراهم آورد تا گفت وگوها را ادامه دهیم. وزارت خارجه و استانداری سیستان و بلوچستان هم درحال فعالیت هستند تا افق های تازه ای گشوده شود. این بحث به نشست های گوناگون نیاز دارد.
اکنون محسن موسوی خوانساری - کارشناس آب و عضو انجمن آب و خاک پایدار ایرانیان - درباره ی موضوع انتقال آب از دریای عمان به سیستان و بلوچستان به ایسنا می گوید: سیستان و بلوچستان دروازه امنیتی ایران است و جمعیتی بالغ بر۷۰۰ هزارنفر در آن منطقه مرزنشین سکونت دارند. به سبب اهمیت راهبردی سیستان و بلوچستان و پنج شهری که در آن هستند، صیانت از آن بسیار باارزش و لازم است چون در صورتیکه در امنیت خللی ایجاد شود همچون خشکی تالاب هامون و وزش باد و گرد و غبار و... که موارد کم اهمیتی هم نیستند، میزان مهاجرت از این منطقه بیشتر می شود. این مسئله بسیار منطقی است چونکه انسان برای ادامه حیات به آب و غذا نیاز دارد و حتی اگر تمام انتقال آب هایی که به فلات مرکزی به انجام می رسد یک امر اشتباه باشد، انتقال آب از دریای عمان به سیستان و بلوچستان و هامون درست و به جا ترین اقدام امکان دارد. انتقال آب به زابل یک طرح پدافندی بسیار منطقه ای است و سفارش می شود که دولت با به کارگیری تمام توان و نیروی خود موضوع انتقال آب از عمان به سیستان و بلوچستان را دنبال کند.
به گزارش آبیاری به نقل از ایسنا، طرح ملی انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی که با مسئولیت وزارت صنعت، معدن و تجارت و همکاری برخی دیگر از دستگاهها و بخش خصوصی اجرائی شده هرچند از طرف نهادهای اجرائی آن به منزله پیشرفت و گامی مثبت در راستای توسعه تلقی شده اما با انتقادات و حتی موافقت هایی از طرف کارشناسان خصوصاً کارشناسان حوزه آب و محیط زیست همراه بوده است و گذر زمان نشان میدهد که حق با کیست؟
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب