جهش ۱۶ برابری اعتبارات آبخیزداری در خراسان جنوبی
اعتبارات آبخیزداری استان خراسان جنوبی در سه سال اخیر از محل اعتبارات ملی 16 برابر رشد را نشان میدهد و افزایش 20 برابری آب قنوات این استان در پایین دست سازه های آبخیزداری همراه با مهار روان آب از دستاوردهای این حوزه بوده است.
به گزارش آبیاری به نقل از ایرنا رشد جهشی اعتبارات ملی خراسان جنوبی در حوزه آبخیزداری نشانه توجه به این استان در سطح ملی و ظرفیت های آنست هرچند بگفته مسئولان، اعتبارات استانی در این بخش خصوصاً برای انجام مطالعات آبخیزداری باید تقویت شود.
آبخیزداری بعنوان یکی از روش های جدید برنامه ریزی سیستمی و تکاملی با هدف حفاظت و بهره برداری بهینه از منابع آب و خاک جزو طرح های اولویت دار دولت در اقتصاد مقاومتی است.
با توجه به برداشت بی رویه از منابع آبی، کاهش نزولات آسمانی، گستردگی دامنه فعالیت ها، مهاجرت و افزایش جمعیت، کمبود آب یکی از اشکالات اساسی شرق کشور خصوصاً استان خراسان جنوبی است پس توجه ویژه به فعالیتهای آبخیزداری برای تغذیه منابع آبی اهمیت مضاعف دارد.
از طرفی با عنایت به افت شدید منابع آبی و نشست دشت ها لازم است دیدگاه مدیریت جامع آبخیز با نگاه بهره برداری پایدار از منابع آبی با همکاری همه نهادها و دستگاههای اجرائی مانند سازمان جهاد کشاورزی، حفاظت محیط زیست، شرکتهای آب و فاضلاب و سازمان صنعت، معدن و تجارت صورت گیرد؛ موضوعی که طی سالهای اخیر در دولت تدبیر و امید مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
بیش از ۶ هزار رشته قنات در خراسان جنوبی وجود دارد که آب حدود ۴۰ درصد جمعیت استان را تامین می کند و با اجرای سازه های آبخیزداری در بالادست این قنوات نه فقط از تخریب اراضی کشاورزی، باغات و تاسیسات جلوگیری شده بلکه افزایش آبدهی قنوات و چاه های پایین دست را به دنبال داشته است.
۱۱ سازه آبخیزداری فقط در دهه فجر امسال در شهرستان های نهبندان، بشرویه، زیرکوه، درمیان، قاینات و طبس به بهره برداری رسید که ۷۸۲ هزار و ۵۴۹ متر مکعب به حجم استحصال روان آب در استان خراسان جنوبی اضافه گردید و این سازه ها در کنترل سیل، پیشگیری از فرسایش خاک، افزایش دبی قنوات و تغذیه سفره های زیر زمینی بسیار اثرگذار هستند.
رشد جهشی اعتبارات ملی در خراسان جنوبی
این اقدامات مرهون توجه به اعتبارات آبخیزداری است که مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در اینباره اظهار داشت: شرایط برداشت اعتبار از محل صندوق توسعه ملی برای اجرای پروژه های آبخیزداری در سطح کشور از سال ۹۷ فراهم گردید و در مجموع سه سال گذشته بیش از ۸۶ میلیارد تومان به استان ما اختصاص یافت.
علیرضا نصرآبادی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اضافه کرد: اعتبارات آبخیزداری استان خراسان جنوبی در سه سال گذشته از محل اعتبارات ملی ۱۶ برابر رشد را نشان داده است بگونه ای که این اعتبار اختصاصی حتی از ۴۰ سال قبل نیز بیشتر بوده است.
وی اظهار داشت: از محل این اعتبارات ملی حجم عملیات اجرای انواع سازه ها بیش از ۴۵۰ هزار متر مکعب بوده که منجر به افزایش ۶ میلیون متر مکعب حجم سازه ها شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی بیان نمود: در این زمان ۸۶ هزار هکتار از حوزه آبخیز استان تحت پوشش عملیات قرار گرفت و از این محل ۲۷۰ روستا در چارچوب ۲۸ هزار خانوار با جمعیت بیش از ۷۱ هزار نفر بهره مند شدند.
وی از راه اندازی ۳۱۶ سازه آبخیزداری در خراسان جنوبی اطلاع داد و اظهار داشت: این سازه ها در سطح ۲۴ حوزه آبخیز ۱۱ شهرستان استان اجرا شده است.
نصرآبادی اضافه کرد: اجرای سازه های آبخیزداری در این زمان زمینه اشتغال ۵۰ هزار نفر را به صورت روزانه فراهم نموده و حدود ۴۰۰ رشته قنات یا سایر منابع آبی را تحت تاثیر قرار گرفته است.
وی با تکیه بر اینکه اجرای سازه های آبخیزداری منجر به افزایش ۲۰ برابری آب قنوات شده است اظهار داشت: از دیگر مزایای اجرای این سازه ها زیر کشت رفتن بیش از هفت هزار هکتار اراضی زراعی و باغی استان است که سالهای گذشته بر اثر خشکسالی زیر کشت نبود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی پروژه های آبخیزداری را در استان اثربخش دانست و عنوان کرد: در سال زراعی ۹۸-۹۹ (مهر ۹۸ تا شهریور ۹۹) حجم آبگیری سازه های استان از ۸۵ میلیون متر مکعب عبور کرد در حالیکه ظرفیت ۲ هزار و ۳۰۰ سازه آبخیزداری استان ۷۸ میلیون متر مکعب است.
وی اضافه کرد: آبخیزداری از بهترین، موثرترین و زودبازده ترین اقدامات در جهت مقابله با خشکسالی، کم آبی و سیل است که مدیریت سیلاب ها، کاهش اثرات خشکسالی و کاهش فرسایش خاک را به دنبال دارد.
نصرآبادی اظهار داشت: با اجرای این سازه ها شاهد کاهش حداقل ۹ تُن فرسایش خاک در هر هکتار در یک سال بوده ایم و در اراضی کوهستانی به ازای هر هکتار ۵۷۰ متر مکعب و اراضی دشتی هزار متر مکعب از نزولات به داخل زمین فرو می رود.
وی اضافه کرد: هرچند میزان بارندگی در ماه های گذشته حدود ۵۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته اما امیدواریم با پیشبینی هایی که برای باران های فروردین و اردیبهشت شده است از تمامی حجم این سازه ها برای کنترل روان آب در استان استفاده نماییم.
وی خاطرنشان کرد: بعد از بارش های هفته دوم فروردین امسال در تعداد ۲ هزار سازه آبخیزداری و آبخوان داری استان حدود ۲۲ میلیون متر مکعب روان آب و سیلاب، کنترل و ذخیره شد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی اظهار داشت: هنوز در بیشتر عرصه های منابع طبیعی استان به تعداد زیادی از سازه های بزرگ و کوچک آبخیزداری نیاز داریم و برای راه اندازی این سازه ها نیاز است کارهای مطالعاتی صورت گیرد که بر این اساس امیدواریم با دریافت بموقع اعتبارات استانی کارهای مطالعاتی این عرصه ها را انجام و سازه ها را اجرائی نماییم.
مهار روان آب و تغذیه قنات
مهار روان آب و افزایش آب قنوات همچون دستاوردهای اجرای طرح های آبخیزداری در این استان پهناور و کویری است که معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی از آن نام برد.
محسن یوسفی اظهار داشت: در بارندگی های اخیر اجرای پروژه های آبخیزداری سبب مهار بخش زیادی از روان آب در استان و پیشگیری از تخریب سیلاب شد که شاهد پایین ترین میزان خسارت بودیم و در حوزه هایی که سازه اجرا نشده همچنان بارندگی ها همراه با بروز خسارت است.
وی بیان نمود: با عنایت به اقلیم خشک و نیمه خشک خراسان جنوبی که اقلیم شکننده ای است، اجرای پروژه های آبخیزداری در بالادست قنوات سبب شد خیلی از قنات ها که سال ها پیش خشک شده بود احیا شود یا دبی آب قنوات افزایش یابد.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی اضافه کرد: بهترین گزینه برای مدیریت روان آب ها حداقل در کوتاه مدت، اجرای پروژه های آبخیزداری است همین طور از آنجائیکه آب با اهمیت ترین اولویت استان است باید پروژه هایی که در زمینه رفع مشکل کم آبی کمک کننده است در اولویت تامین اعتبار قرار گیرد.
وی اظهار داشت: از سطح ۱۵ میلیون هکتاری خراسان جنوبی ۷.۵ میلیون هکتار مستعد اجرای فعالیتهای آبخیزداری است که تا حالا مطالعات نهایی یک میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار معادل ۲۴ درصد تکمیل و سازه ها اجرا شده است.
یوسفی اضافه کرد: هنوز مطالعات ۷۶ درصد اراضی و حوزه های آبخیز استان باید صورت گیرد و برای این کار ۸۲ میلیارد تومان اعتبار نیاز است تا نسبت به راه اندازی سازه های آبخیزداری اقدام گردد.
وی عنوان کرد: در صورتیکه در استان اعتبار لازم برای مطالعات طرح های آبخیزداری تامین گردد آمادگی لازم برای جذب اعتبارات ملی و اجرای سازه های آبخیزداری را داریم برای اینکه تخصیص اعتبار برای اجرا منوط به انجام مطالعات است.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی خاطرنشان کرد: اگر در سه سال گذشته مطالعات لازم تکمیل و نهایی نمی شد قادر به جذب اعتبارات ملی و اجرای سازه های آبخیزداری نبودیم.
وی اظهار داشت: به جهت اینکه مشکل قنوات و منابع آبی حل شود اجرای پروژه های آبخیزداری در اولویت است و ابتدا نیاز به اعتبار استانی برای انجام مطالعات داریم در غیر این صورت قادر به جذب اعتبار برای اجرای پروژه ها نیستیم.
مطالعات آبخیزداری در اولویت است
یوسفی با تکیه بر اینکه مطالعات آبخیزداری باید در اولویت باشد اضافه کرد: در این صورت آمادگی داریم اعتبار ملی معادل چندین برابر اعتبار هزینه شده برای مطالعات را برای اجرای پروژه ها جذب و نسبت به راه اندازی سازه ها در حوزه آبخیز اقدام نماییم.
وی اظهار داشت: در سالهای اخیر اعتبارات استانی برای مطالعات آبخیزداری کم بوده است پس با رایزنی های انجام شده توانستیم سال پیش از محل اعتبارات ملی بیش از سه میلیارد تومان برای مطالعات اختصاص دهیم این در حالیست که امسال ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار استانی ابلاغ گردید و تا حالا ۱۰۰ میلیون تومان تخصیص یافته است.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی از آبخیزداری بعنوان علم مدیریت روان آب ها یاد کرد و اظهار داشت: آبخیزداری از محدود پروژه هایی است که هم در خشکسالی هم در ترسالی کارایی دارد به این صورت که در خشکسالی سبب مدیریت سیلاب های فصلی و پیشگیری از خشک شدن منابع آبی و در ترسالی سبب پیشگیری از تخریب های بیش از اندازه ناشی از سیلاب می شود.
مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم اظهار داشت: در چند سال گذشته شاهد اجرای پروژه های آبخیزداری توسط منابع طبیعی و با همکاری و همراهی مردم روستاها هستیم به صورتی که با اجرای این پروژه ها در بالادست قنات ها، زمینه جوشش باردیگر قنوات فراهم و رغبت روستاییان به اجرای این گونه طرح ها دوچندان شده است.
محدحسین غلامی اضافه کرد: سالانه ۲۶۷ میلیون متر مکعب آب در قنوات استان خراسان جنوبی استحصال می شود که این آب نسبت به چاه ها دارای کیفیت بهتر و مطلوب تر بوده و عملکرد بهتری دارد.
وی بیان نمود: در اثر بارندگی های مناسب در ۲ سال گذشته بیش از ۱۰ درصد قنوات استان که کاملا خشک شده بود، جان باردیگر گرفت و موجب رونق کشاورزی در روستاهای خراسان جنوبی شد البته در سال زراعی جاری بارندگی کاهش یافته است.
مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی اظهار داشت: اجرای طرح های آبخیزداری با عنایت به وضعیت اقلیم خشک و نیمه خشک استان ضروریست و اجرای طرح در بالادست منابع آبی خصوصاً در مناطق آبخیز می تواند سبب پایداری آب قنوات و رونق بخش کشاورزی شود.
همچنین بر طبق نتایج طرح آماربرداری منابع و مصارف آب های سطحی و زیرزمینی که همزمان با سراسر کشور در خراسان جنوبی اجرا شد، منابع آب سطحی این استان ۲۱ درصد کاهش را نشان داده است اما منابع آب زیرزمینی استان خراسان جنوبی شامل چاه، چشمه و قنات ۱۷ درصد افزایش یافت.
بنابر اعلام دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی در این طرح سه هزار و ۷۸۴ حلقه چاه، ۶ هزار و ۹۴۷ رشته قنات، ۲ هزار و ۸۶۴ دهنه چشمه، هزار و ۱۱۳ مورد آب بندان، ۵ هزار و ۸۴۶ سردهنه و ۶۶ موتور پمپ آماربرداری و شناسایی شد.
۹۵ درصد تخلیه منابع استان به چاه، چشمه و قنات اختصاص دارد و تخلیه منابع آبی خراسان جنوبی در این دوره نسبت به دوره دوم که سال ۹۰ انجام شد، ۲۴ درصد کاهش را نشان داده است.
با توجه به کاهش بارندگی و سطح تبخیر همین طور شدت خسارات سیل در خراسان جنوبی، اجرای سازه های آبخیزداری می تواند سریع ترین و مطمئن ترین راه برای کنترل این دو حوزه مهم باشد.
مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب