گیاهان بهاری زینت سفره های رنگین آذربایجان غربی

گیاهان بهاری زینت سفره های رنگین آذربایجان غربی

به گزارش آبیاری ایرنا- دشت ها و دامنه کوه های آذربایجان غربی در بهار، رویشگاه گیاهانی است که هم خوراکی هستند و هم خاصیت دارویی دارند؛ این گیاهان از پیچک و کنگر گرفته تا ریواس و خیلی از گونه های دیگر سفره های مردم استان را رنگین می کنند.


به گزارش آبیاری به نقل از ایرنا، سفره های پربرکت بهاری آذربایجان غربی در فصل بهار با خوراکی های طبخ شده با گیاهان کوهی رنگین می شود و هنر بانوان این سرزمین را که با سخاوتمندی طبیعت در هم آمیخته به رخ می کشد تا یادمانه و خاطرات این روزهای بهاری را برای سالیان سال در اذهان خانواده ها ماندگار کند.
حکایت چیدن گیاهان معطر کوهی و پختن غذاهای محلی جورواجور، برای خیلی از مردم آذربایجان غربی نوستالژیک است و خاطره دل انگیز سفره های رنگین و قفسه عرقیات گیاهی مادربزرگ ها را در ذهن به تصویر می کشد.
به ویژه مردمانی که به علت انتشار کرونا از این گیاهان دوری کردند یا خارج نشینانی که سال جاری همچون گذشته گیاهان کوهی خشک شده یا تر برایشان ارسال نمی گردد، نگاهی همراه با حسرت نسبت به سفره های بهاری مادربرزگ ها دارند.
به گفته یکی از شهروندان در ارومیه این گیاهان کوهی به علت همین نوستالژی طبخ غذا به خارج از مرزهای ایران ریشه دوانده است و در خیلی از کشورها مورد استفاده قرار می گیرد.
ژیلا معلم می گوید: فرزندانش در آلمان زندگی می کنند؛ سال ها پیش بذر این گیاهان را با خود به آنجا برده اند و هرساله از آنها برداشت و استفاده می نمایند.
وی به ارسال گیاهان خشک شده یا تر به برخی دیگر از خویشاوندان و بستگانش که مقیم کشورهای دیگر هستند، اشاره دارد و می گوید: آنان با فرا رسیدن فصل بهار و رویش گیاهان طبیعت بارها و بارها تاکید می کنند که گیاهان کوهی برایشان بفرستم.
اما عده دیگری هم در آذربایجان غربی با وجود همزمانی فصل رویش این گیاهان با شیوع بیماری کووید – ۱۹ از مصرف غذایی و دارویی این گیاهان عقب نماندند و به نظر می آید عرق گیری با همان شورو حال سالهای گذشته جریان دارد و تنها دورهمی های زنان روستایی برای عرق گیری از هم پاشیده است.
عده ای هم هستندکه در این روزها برای فرار از استرس کرونایی و دورهمی های خانوادگی چیدن و جمع آوری هر چند اندک این گیاهان را بعنوان یک تفریح یک ساعته در برنامه روزانه شان می گنجانند.


آذربایجان غربی رویشگاه ۱۰۰ گیاه خوراکی
بهار فصلی برای رویش و زندگی باردیگر گیاهان دارویی و خوراکی در آذربایجان غربی است؛ بیشتر از یک هزار و ۴۰۰ گونه از گیاهان موجود کشور در این استان تابحال جمع آوری شده اند و ادامه این روند در فازهای بعدی می تواند منجر به افزایش این گونه های این مجموعه شود.
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی اعتقاد دارد که رویشگاه های این استان ظرفیت مناسبی برای انجام مطالعات تحقیقاتی در زمینه گیاهان به حساب می آید و از گونه هایی که تا کنون جمع آوری شده ۵۲۰ گونه دارویی و ۱۰۰ گونه خوراکی هستند.
محمدرضایی اظهار داشت: از مجموع هشت هزار گونه گیاهی کشور، آذربایجان غربی بیشتر از یک هزار و ۴۰۰ گونه را در خود جای داده و این تعداد اگر امکان ادامه مراحل تحقیقات بعدی فراهم گردد، بیشتر از این مقدار است.
وی با اشاره به اینکه رزماری، اسطوخودوس، انواع زنبق، انواع آویشن و نسترن همچون گیاهانی است که قابلیت کشت دارد، اظهار داشت: رویشگاه بعضی از گیاهان به صورت خاص شناسایی شده است.
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی افزود: ۶۰ گونه از گیاهان شناسایی شده در این استان همچون بیزه، اله گز، نعناع کوهی، ریواس، کنگر و ثعلب بومی منطقه است.
طبق اظهارات وی در موزه گیاهان استان یا همان هرباریوم بیشتر از ۱۱ هزار نمونه از گیاهان اذربایجان غربی موجود است.
زنگ خطر انقراض گیاهان کوهی
طبق اظهارات وی برداشت بی رویه و غیراصولی گیاهان کوهی زنگ خطر انقراض برخی از آنها را به صدا درآورده است و بیم آن می رود که در آینده مردم برای همیشه با نوستالژی استفاده از این گیاهان زندگی کنند.
رضایی عنوان کرد: برداشت بی رویه و کندن گیاهان کوهی از ریشه، مجالی برای رشد مجدد آنها در سالهای بعد باقی نمی گذارد چنانکه هم اکنون بعضی از گیاهان کوهی کمیاب شده است.
وی آموزش صحیح برداشت گیاهان کوهی و کوشش برای حفظ این گیاهان را ضروری خواند و اضافه کرد: باید برای پیشگیری از نابودی گیاهان کوهی آموزش و همینطور پرورش انواع این گیاهان در محوطه های مخصوص مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: هر چند آمار دقیقی از میزان برداشت گیاهان خوراکی در این استان وجود ندارد، اما هرساله به هنگام فصل بهار هزاران کیلوگرم از انواع گیاهان خوراکی استان به بازارهای محلی و استان های همجوار عرضه و ارسال می شود.
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی اضافه کرد: این گیاهان اغلب نیاز کمتری به آب و مراقبت دارد ولی باید فرهنگ استفاده از آنها در جامعه نهادینه سازی شود.
نجات بخشی گیاهان کوهی از انقراض
وی درباره روند نجات بخشی این گیاهان از خطر انقراض اظهار نمود: با هدف تعیین جایگاه حفاظتی گونه های گیاهی کشور به منظور تهیه برنامه های حفاظتی و مدیریت منابع طبیعی، بررسی اکوسیستم های در معرض خطر به منظور تعیین جایگاه حفاظتی آنها و ارائه برنامه حفاظتی و تهیه و انتشار فهرست قرمز گیاهان و اکوسیستم های ایران در دستور کار قرار گرفته است.
رضایی ضمن اشاره به اینکه بعضی از این گونه ها جزء گیاهان دارویی مهم هم هستند، اظهار داشت: با جمع آوری این تعداد گونه و حفاظت از آنها در هرباریوم گیاهی استان میتوان از انقراض آنها پیشگیری کرد.
طبق گفته های این محقق با تکیه بر اینکه رویشگاه بعضی از گیاهان به صورت خاص شناسایی شده است، افزود: کشت گیاهان دارویی در فضاهای سبز شهری را میتوان برای فرهنگ سازی در استفاده صحیح از این گونه ها در دستور کار قرار داد؛ رزماری، اسطوخودوس، انواع زنبق، انواع آویشن و نسترن همچون گیاهانی است که قابلیت کشت دارد.
کرونا و بازار داغ عرقگیری
گیاهان کوهی نه تنها سفره های بهاری مردم آذربایجان غربی را زینت می دهند بلکه عرق گیری از آنها منبع درآمدی مناسبی هم برای بعضی از مردم روستاها و شهرها به حساب می آید.
به نظر می رسد سال جاری این جنبه مصرف بیشتر مورد توجه قرار گرفت چونکه این تصور در میان بعضی از مردم وجود دارد که عرق این گیاهان به علت حرارت بالا در روند استحصال باعث از بین رفتن احتمالی ویروس می شود.
به گفته مردم محلی بعضی از این گیاهان دارای خواص دارویی بوده و به ظاهر نسخه های شفابخشی با استفاده از آنها در بین مردم کاربرد دارد؛ مردم این استان برای نمونه از شربت «ریواس» برای دفع باکتری های مضر از دستگاه گوارش و از گیاه «بولاغ اوتی» برای کاهش قند خون و تسکین دردهای عصبی استفاده می نمایند.
گویا سال جاری و به دنبال شیوع بیماری کووید – ۱۹، جمع آوری گیاهانی چون «پونه وحشی» و «بولاغ اوتی» هم بیشتر مورد توجه است چونکه به عقیده مردم محلی، عرق آنها در کنترل عفونت های ریوی و تسکین سرفه و ذات الریه موثر می باشد.


به گزارش آبیاری به نقل از ایرنا، استان آذربایجان غربی از دیرباز محل رویش انواع گیاهان کوهی بوده و ساکنان آن همه ساله با فرا رسیدن بهار، راهی طبیعت می شوند تا از انواع گیاهانی که با دست های خود آنها را می چینند، سفره هایشان را زینت ببخشند.
زنان علاوه بر طبخ غذاهای محلی، این گیاهان را خشک یا فریز می کنند تا جیره ای برای طبخ در زمستان داشته باشند و بعضی از مردان هم با چیدن و فروش این گیاهان کوهی به دنبال روزی هستند.
«دوه دابانی»، «غاز آیاغی»، «یلمیک»، «گندله»، «بولاغ اوتی»، «گلین بارماغی»، «قجی»، «ارمنی قجسی»، «کنگر»، «مندی»، «اوشگون یا ریواس»، «چریش»، «داغ مرزه سی»، «اولیک»، «بولاغ اوتی» و «کهلیگ اوتی» تنها بخشی از این گیاهان کوهی است که در این فصل سال سفره های مردم استان را معطر می کند.


1400/01/22
12:58:05
5.0 / 5
1217
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
X

تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
لطفا شما هم نظر دهید
= ۵ بعلاوه ۲
آبیاری
persianwet.ir - مالکیت معنوی سایت آبیاری متعلق به مالکین آن می باشد