خشكسالی و تشنگی وحوش خراسان شمالی
به گزارش آبیاری خشکسالی، خزنده و چراغ خاموش در عرصه های طبیعی خراسان شمالی در حال پیشروی و جولان دادن است این وضعیت باعث حضور وحوش در نزدیکی روستاها برای یافتن غذا، افزایش شکار و هم احتمال بروز بیماری این حیوانات شده است.
به گزارش آبیاری به نقل از ایرنا، خشکسالی و کاهش بارندگی سال جاری سبب شده تا سال سخت و حتی بحرانی پیش روی وحوش خراسان شمالی باشد.
بررسی ها نشان می دهد، بیشتر چشمه ها در مناطق تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان کم آب و یا خشک شده و وضعیت در مناطق آزاد هم به همین منوال است.
محیط بانان می گویند آبشخورها در مناطق احتیاج به آبرسانی پیدا کرده است، البته در این میان مسئولان اعلام نموده اند که آبرسانی سیار به وحوش را در دستور کار قرار داده اند.
کاهش بارندگی همینطور سبب شده تا وضعیت تولید علوفه در مراتع نامناسب باشد و ازاین رو وحوش علفخوار در تغذیه گرفتار مشکل شده اند.
براساس گزارش اداره کل هواشناسی خراسان شمالی، کاهش ۵۴ درصدی بارش باران در سال زراعی جاری حدود ۵۹ درصد از گستره این استان با خشکسالی شدید تا خفیف روبرو شده است و این کاهش بارندگی آبگیری سدهای استان خراسان شمالی را هم حدود ۴۵ درصد نسبت به مشابه سال قبل کاهش داده است.
محدود شدن منابع غذایی و حتی آبی در طبیعت سبب گشته است تا وحوش به حاشیه روستاها و نزدیکی مناطق مسکونی کشانده شوند.
همین چند وقت پیش بود که کارشناسان محیط زیست خراسان شمالی گفتند که کمبود غذا باعث آمدن یک قلاده خرس قهوه ای از زیستگاه منطقه حفاظتی قرخود به مزارع کشاورزی روستای "زرد" شهرستان مانه و سملقان در جوار با این منطقه شد.
محیط زیست خراسان شمالی به خاطر ترس از احتمال کشته شدن خرس قهوه ای همانند آنچه که در شهریورماه سال قبل برای یک قلاده از این حیوان رخ داد، به کشاورزان اخطار داد تا از هرگونه اذیت و آزار این حیوان اجتناب کنند.
مسوول روابط عمومی اداره کل محیط زیست استان خراسان شمالی اظهار داشت: با عنایت به خشکسالی و احتمال کمبود مواد غذایی در مناطق حفاظتی و سکونتگاهی حیات وحش، امکان روی آوری بعضی از این گونه ها بخصوص خرس قهوه ای به مزارع کشاورزی وجود دارد.
حسن پهلوان ضمن اشاره به مشاهده یک قلاده خرس قهوه ای در مزارع کشاورزی روستای "زرد " شهرستان مانه و سملقان از کشاورزان خواست تا با ایجاد سر و صدا این حیوان را از مزارع کشاورزی خود دور کنند.
افزایش چرای غیر مجاز دام در مناطق
در میان همهمه بی آبی و خشکسالی، حضور غیر مجاز دام و تعلیف دام در مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط زیست استان هم مشکلات را دوچندان کرده است.
استان خراسان شمالی با داشتن ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد دامی یکی از قطب های دامپروری کشور به حساب می آید که بیشتر این دام ها به صورت داشتی بوده و از مراتع استان تغذیه می کنند.
علاوه بر این، ورود عشایر از مناطق قشلاقی مراوه تپه استان گلستان به مناطق مختلف خراسان شمالی باعث تنگ تر شدن تغذیه وحوش شده است.
به اعتقاد کارشناسان محیط زیست خراسان شمالی، استفاده دام اهلی از آبشخورهای حیات وحش تهدیدی برای شیوع بیماری ها است که تنش آبی و خشکسالی سال جاری هم علاوه بر این که سبب ضعیف شدن وحوش می شود احتمال بروز بیماری در بین حیوانات هم بیشتر شده است.
مدیر حفاظت محیط زیست شهرستان جاجرم در اینباره اظهار داشت: خشکسالی و کاهش مرتع ورود دام های غیر مجاز به پناهگاه حیات وحش این شهرستان را افزایش داد بگونه ای که علوفه برای چرای آهوان ( غزال ایرانی) در این پناهگاه با کمبود روبرو شده است.
احمد صفرزاده عنوان کرد: امسال به دلیل کاهش بارش باران، وقوع خشکسالی شدید در منطقه و فقر مراتع، تولید علوفه برای تغذیه دام های اهلی با کاهش شدید روبرو شده و این روند تعرض دامداران به مراتع پناهگاه حیات وحش میاندشت جاجرم را بعنوان یکی از زیستگاههای مهم آهو ( غزال ایرانی) افزایش داده است.
وی افزود: امسال به علت افزایش ورود غیرمجاز دام های اهلی و پیشبینی کاهش احتمالی علوفه مورد نیاز آهوان در پناهگاه حیات وحش میاندشت، درخواست تأمین ۶ تن علوفه برای تغذیه دستی به اداره کل محیط زیست استان داده شد.
به گفته وی در زمستان سال قبل به علت کاهش رویش گیاهی یک تن علوفه دستی به آهو های میاندشت داده شد.
کاشت گیاه همیشه سبز( اتریپلکس )
مدیر محیط زیست شهرستان جاجرم عنوان کرد: پارسال به منظور کاهش اثرات خشکسالی بر تغذیه آهوان پناهگاه حیات وحش میاندشت، گونه های گیاه آتریپلکس که معروف به گیاه همیشه سبز و مخصوص رویش در اراضی شوره زار در سطح ۸۰ هکتار با هزینه ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریالی کشت شد.
صفراده اضافه کرد: این گیاه نقش مهمی در تأمین علوفه حیات وحش در این منطقه دارد و می تواند بخشی از مشکلات کمبود تغذیه حیات وحش را در دوران خشکسالی جبران کند.
وی در مورد تنش آبی در پناهگاه حیات وحش میاندشت اظهار داشت: مجوز برای حفر یک حلقه چاه از شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی دریافت شد تا بتوانیم نیاز آبی حیات وحش را در این زیستگاه تأمین نماییم.
مدیر حفاظت محیط زیست شهرستان جاجرم اضافه کرد: سال جاری یک دستگاه تراکتور و یک دستگاه تانکر برای آبرسانی سیار، به تجهیزات آبرسانی این پناهگاه افزوده شده است.
صفرزاده مهم ترین مشکل پناهگاه حیات وحش میاندشت را ورود غیرمجاز دام به مراتع و جان سختی آنها برای خروج دانست و عنوان کرد: پیشبینی می شود شرایط حاکم بر منطقه به علت خشکسالی، تعرض دامداران به مراتع حیات وحش را افزایش دهد که در این صورت تنش های اجتماعی هم بین دامدار و محیط بان افزایش خواهد یافت.
وی بدون عرضه آمار تنش های اجتماعی موجود بین دامدار و محیط بان در پناهگاه حیات وحش میاندشت اظهار داشت که امسال پرونده های حقوقی در ارتباط با تعلیف غیرمجاز دام ها در این منطفه افزایش پیدا کرده است.
صفرزاده علاوه بر خشکسالی، گرانی نهاده های دامی را عامل دیگری برای وابستگی دامداران به تأمین علوفه مورد نیاز از عرصه های منابع طبیعی و حتی ورود غیرمجاز به پناهگاه حیات وحش میاندشت اعلام نمود.
پناهگاه حیات وحش میاندشت یکی از مناطق تحت نظر سازمان حفاظت محیط زیست ایران است. این منطقه با حدود ۸۴ هزار و ۴۳۵ هکتار وسعت در شرق شهرستان جاجرم و در جنوب شهر سنخواست بین ۳۷/۵۶ درجه عرض جغرافیایی و ۲۵/۵۶ درجه طول جغرافیایی واقع است.
میاندشت در سال ۱۳۵۲ تحت حفاظت محیط زیست قرار گرفت و در آن هنگام با داشتن حدود ۳۵۰۰ رأس غزال ایرانی (آهو) و تعدادی یوزپلنگ از بهترین زیست گاه های این دو جانور به شمار می رفت و این منطقه یکی از غنی ترین مناطق استپی کشور از نظر تنوع و شمار گونه های جانوری است و با وجود قرارگیری در اقلیم خشک و نیمه خشک به علت وجود رودخانه فصلی کال شور در منطقه تنش آبی زیادی ندارد و گیاهان هالوفیت نظیر گز و خار شتر و ریش بز و تاغ و گون از گونه های گیاهی قابل رویش در این منطقه است.
مهم ترین تهدید برای محیط زیست این منطقه، مانند تمام زیستگاه های مرتعی دیگر ایران، چرای بیش از اندازه ظرفیت توسط دام های اهلی است که تعداد آنها گاه تا ۵۰ هزار راس هم می رسید ولی در سالهای اخیر تلاش هایی برای کاهش آن صورت گرفت که به نظر می آید با تنش خشکسالی همچنان این منطقه زیست محیطی با چرای غیر مجاز مواجه باشد. این پناهگاه میاندشت با پارک ملی گلستان ۱۰۰ کیلومتر، با منطقه حفاظت شده قرخود در شهرستان مانه و سملقان ۸۰ کیلومتر، با منطقه حفاظت شده خار توران شاهرود ۷۵ کیلومتر و با منطقه حفاظت شده سالوک اسفراین ۳۰ کیلومتر فاصله دارد.
چالش دامداران و محیط بانان
مدیر حفاظت محیط زیست شهرستان اسفراین هم اظهار داشت: خشکسالی ها سبب گشته است تا حضور غیر مجاز دامداران در مراتع تحت مدیریت حفاظت محیط زیست شهرستان بیشتر شود و دامداران در مناطق مختلف نسبت به تعلیف غیر مجاز دام اقدام می کنند که این امر سبب ایجاد چالش میان محیط بانان با دامداران شده است.
علی فرجی درباره تأثیر خشک سالی اظهار داشت: این پدیده سبب ضعیف شدن وحوش می شود و بر این اساس احتمال بروز بیماری میان وحوش وجود دارد، همینطور در سالهای خشکسالی، زادآوری وحوش کاسته می شود.
وی اضافه کرد: خشکسالی و کاهش بارندگی ها سبب شده تا احتمال حضور و پرسه وحوش در مجاورت روستاها و مناطق مسکونی بیشتر شود.
فرجی عنوان کرد: حالا منابع آبی در دسترس وحوش در طبیعت به شدت کاهش یافته است، آبدهی چشمه ها به شدت کاهش یافته و برخی چشمه ها خشک شده است ازاین رو وحوش برای یافتن آب به ناچار به مناطق نزدیک روستاها کشانده می شوند.
وی اظهار داشت: کاهش بارندگی ها و وضعیت نامناسب مراتع وحوش را در یافتن علوفه در طبیعت با مشکل روبه رو کرده و آنان را به اطراف روستاها می کشاند.
وی اضافه کرد: در این حوزه برای تأمین آب مورد نیاز وحوش، آبرسانی سیار در دست پیگیری است. حالا ۲ دستگاه تراکتور و سه دستگاه تانکر برای آبرسانی سیار به وحوش در اختیار است.
مدیر حفاظت محیط زیست شهرستان اسفراین عنوان کرد: علاوه بر آبرسانی سیار، تدابیر لازم اندیشه شده تا محیط بانان آبشخورها را مرمت و لایروبی کنند.
تشنگی وحوش
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی هم اظهار داشت: حدودا تمامی عرصه های استان تحت تأثیر خشکسالی است اما نگرانی ها در مناطق سالوک و ساریگل در اسفراین و میاندشت در جاجرم بیشتر است.
حبیب لشکری عنوان کرد: در منطقه سالوک و ساریگل، نگران کاهش جمعیت قوچ و میش هستیم همینطور خشکسالی تهدیدی برای جمعیت آهوان میاندشت است.
وی ضمن اشاره به این که آب مورد نیاز برای آبرسانی سیار به وحوش گاها از چاه های کشاورزی تأمین می شد اظهار داشت: با کاهش بارندگی، همکاری کشاورزان در این حوزه کاهش یافته است.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی اظهار داشت: مقرر است یک حلقه چاه در منطقه میاندشت جاجرم حفر شود.
خشکسالی و افزایش تعلیف غیر مجاز دام در مراتع
فرمانده یگان حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی هم اظهار داشت: خشکسالی و کاهش بارندگی سبب گشته است تا حضور غیر مجاز دامداران در مراتع و مناطق حفاظت شده استان بیشتر شود.
محمدحسین صالحی عنوان کرد: دامداران مکلف هستند تا در زمان مشخص شده دام خویش را از مراتع خارج کنند اما شاهد بازگشت باردیگر آنان به مراتع هستیم و این امر محیط بانان را عاصی کرده است.
وی بدون ذکر تعداد برخورد با تعلیف غیر مجاز دام در عرصه های طبیعی تصریح کرد: در یک هفته اخیر شاهد هجوم دامداران به مراتع در مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط زیست در «قرخورد» شهرستان مانه و سملقان، «سالوک» در شهرستان اسفراین و «میاندشت» در شهرستان جاجرم هستیم.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی اظهار داشت: حضور دام در این فصل سبب خسارت و ضربه به پوشش گیاهی است و تهدید برای مراتع به حساب می آید.
صالحی تصریح کرد: حضور دام و سگ های چوپانان در فصل زادآوری حیات وحش سبب ناامن شدن زیستگاه ها برای حیوانات می شود.
وی اظهار داشت: این امر بخصوص در میاندشت جاجرم بعنوان زیستگاه گونه پرارزش یوزپلنگ دارای حساسیت بیشتری است، حضور سگ های دامداران تهدید برای بره های آهوان و جمعیت این گونه وحشی بعنوان طعمه یوزها به حساب می آید.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی تصریح کرد: حضور سگ ها تهدید برای آهوان و یوزپلنگ ها است.
صالحی اظهار داشت: محیط بانان در عرصه ها حضور دارند و با چرای غیر مجاز مقابله می کنند اما تعداد کم نیروها و هجوم دام ها سبب شده تا زمان کار از دست محیط بانان بیرون برود.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی تصریح کرد: گرانی نهاده های دام سبب شده تا دامداران دام خویش را در شرایط چرا تغذیه کنند.
در خراسان شمالی ۶۵ گونه پستاندار از ۱۹۷ گونه موجود در کشور زیست دارد و ۱۴۱ گونه پرنده از ۵۳۲ گونه موجود در کشور، ۶۸ خزنده از ۲۲۸ گونه موجود کشور، چهار گونه خزنده دوزیست از ۲۰ گونه موجود و هشت گونه ماهی و آبزی از مجموع ۱۶۰ گونه آبزی موجود در کشور زیست می کنند که بعضی از این گونه ها نظیر یوزپلنگ، بالابان، هوبره، کبک دری و کرکس مصری در طبقه بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) در رده های بحرانی و در حال انقراض قرار دارند.
اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی مناطق حفاظت شده و پارک های ملی سالوک، ساریگل و ضامن آهو، مناطق حفاظت شده قرخود، گلول، سرانی و پناهگاه حیات وحش میاندشت جاجرم را با گستره ۱۹۷ هزار هکتار مدیریت می کند.
منبع: persianwet.ir
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب