منداب، گیاه علوفه ای سازگار با اقلیم كویری بافق
آبیاری: گیاه علوفه ای مَنداب که بیشتر به کود سبز شهرت یافته است و در گویش محلی مردم بافق به آنها بوته شور گفته می شود، از گیاهان سازگار با آب و هوا و خاک مناطق کویری استان یزد است که علاوه بر تامین علوفه دام بعنوان یک کود طبیعی برای تقویت اراضی کشاورزی در شهرستان بافق کشت می شود.
شهر بافق از لحاظ موقعیت مکانی در نقطه ای واقع شده که با مراتع و گیاه مرتعی فاصله بسیاری در حدود ۵۰ کیلومتر دارد و اطراف شهر عمدتاً بیابانی و کویری است که کمتر بوته ای در آن رویش دارد و پوشش گیاهی آن بسیار فقیر است، مردم این شهرستان از روزگار قدیم برای تامین علوفه دام به کشت گیاهانی از قبیل ذرت علوفه ای، یونجه و منداب اقدام می کردند که کشت منداب هنوز مانند گذشته ادامه دارد.
منداب از گیاهانی است که در سال چهار مرحله چین و برداشت دارد و کشت آن بسیار مقرون به صرفه است و بعد از برداشت برای غنی سازی خاک ساقه و ریشه این گیاه را به خاک برمی گردانند، امسال برداشت این گیاه علوفه ای در بافق ۱۰ درصد کاهش یافته است.
منداب ازت خاک را افزایش می دهد
مدیر جهاد کشاورزی بافق از اختتام برداشت گیاه علوفه ای منداب (کود سبز ) در سطح ۱۶۰ هکتار از اراضی زراعی شهرستان آگاهی داد و اظهار داشت: ۵۵۰ تن علوفه تازه از زمینهای زیرکشت این محصول، برداشت شده است که نسبت به سال قبل ۱۰ درصد کاهش نشان میدهد.
رئیس جهاد کشاورزی بافق در گفت و گو با گزارشگر ایرنا با اعلان اینکه امسال بیش از هزار و ۵۰۰ کیلو بذر اصلاح شده منداب بصورت رایگان بین کشاورزان این شهرستان توزیع شده است، اضافه کرد: به سبب کاهش بارندگی در سال زراعی جاری، اراضی اختصاص یافته برای کشت منداب نیز کم شد.
علی اکبر رحمتیان اشاره کرد: کشت گیاه علوفه ای منداب بیشتر با هدف تامین کود سبز برای خاک و تناوب زراعی در مزارع گندم انجام می شود.
این مسوول با اعلان اینکه در بعضی مناطق شهرستان بافق کاشت منداب بصورت مخلوط با جو صورت می گیرد، اشاره کرد: در صورت کاشت منداب با هدف تامین کود سبز باید پیش از گلدهی (معمولاً اوایل بهمن ماه) با عملیات شخم زنی این گیاه به خاک برگردانده شود، این کار موجب برگرداندن ازت به خاک می شود که کاهش مصرف کود ازت در کشت های بعدی را به دنبال دارد.
وی اشاره کرد: در صورتیکه کشاورزان بخواهند این گیاه را به خاک بازگردانند، برداشت علوفه پس از گلدهی انجام می شود و چین آخر به زمین برگردانده می شود.
رحمتیان سبُک کردن بافت خاک های منطقه، افزایش نفوذ آب در لایه های خاک، از میان رفتن علف های هرز (بخصوص فالاریس) پیش از گلدهی، تولید بذر و کاهش مصرف آب در کشت های بعدی به سبب افزایش مواد آلی خاک را از مزایای کشت گیاه منداب بعنوان کود سبز برشمرد.
وی همین طور در مورد خواص دارویی منداب اظهار داشت: بر طبق اعلام کارشناسان و پزشکان (طب سنتی) این گیاه سرشار از آنتی اکسیدان های طبیعی ویتامین سی، ویتامین کا و ویتامین آ است که با رادیکال های آزاد مبارزه می کنند و نیز سبب تقویت سیستم ایمنی بدن در مقابل بیماری هایی مانند سرطان، سرماخوردگی و آب مروارید چشم می شوند.
این مسوول با اشاره به این که در سال زراعی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ یکهزار و ۵۰۰ کیلوگرم بذر منداب در ۱۶۰ هکتار از اراضی کشاورزی بافق کاشته شده است، اضافه کرد: روستاهای رضاییه، حاجی آباد، صدرآباد، دشت خون، باقرآباد و منطقه سبزدشت از مزارع مستعد برای کشت این گیاه است و منداب علاوه بر تامین علوفه، سبب مرغوبیت خاک و کیفی سازی زمینهای زراعی می شود.
مدیر جهادکشاورزی بافق با اعلان اینکه کشت منداب موجب اصلاح و باروری بیشتر زمین می شود، اشاره کرد: برای تشویق کشاورزان در کاشت این گیاه، بذر اصلاح شده و مفید بصورت رایگان در اختیار بهره برداران قرار می گیرد.
رحمتیان توزیع بموقع بذر، کود و آموزش های لازم در حوزه نحوه کاشت، داشت و برداشت منداب را از دیگر خدمات ارائه شده این به کشاورزان برشمرد.
استفاده از روغن گیاه منداب برای سوخت
به گزارش آبیاری به نقل از ایرنا، کشت منداب از دیرباز در شهرستان بافق رایج بوده و بنا بگفته برخی از کشاورزان سالخورده بافقی از روغن دانه منداب برای تامین سوخت چراغ های قدیمی و همین طور مداوای بیماری گری در حیوانات اهلی استفاده می شده است.
رمضان تفکری کشاورز ۷۵ ساله بافقی در این زمینه به ایرنا اظهار داشت: در زمان های گذشته روغن دانه های این گیاه برای خوراک و مداوای تعدادی از بیماریهای دامی و انسانی مورد استفاده قرار می گرفت.
وی تصریح کرد: هرگاه آفت و بیماریهای زراعی در مزارع زیاد به چشم می خورد کشاورزان با کشت گیاه منداب، خاک کشاورزی را ضد عفونی و با قارچ و آفت های کشتزارهای جو و گندم مبارزه می کردند و اکنون نیز این شیوه مبارزه سنتی در مزارع ادامه دارد.
شهد گل منداب برای زنبورداران
به گفته تفکری در گذشته ای نه چندان دور از روغن گیاه منداب برای پیشگیری و مداوای بیماری "گری شتران" استفاده می شد که اکنون روش های علمی و واکسیناسیون جایگزین آن شده است.
یک کشاورز دیگر بافقی درباب استفاده از شهد گل های منداب اظهار داشت: در فصل زمستان که کمتر گیاهی گلدهی دارد، گل های زردرنگ گیاه منداب در مزارع برای تامین خوراک زنبورها و تولید عسل بهترین جایگزین است.
وی اشاره کرد: آن هنگام که بیشتر گل های بهاری و پاییزی در دست سرمای زمستان پژمرده شده و از بین رفته اند، زنبورداران جهت استفاده از شهد گل های منداب، زنبورهای خودرا در کانون کشت این گیاه رهاسازی می کنند.
غلامعلی برزگری با اعلان اینکه کشت منداب از نیمه شهریور هر سال شروع و تا اختتام آذرماه ادامه دارد، اضافه کرد: برداشت این محصول بصورت علوفه از نیمه های بهار شروع و با پنج مرحله برداشت تا نیمه تیرماه ادامه دارد.
وسعت اراضی بافق افزون بر یک میلیون هکتار است که ۹۲ درصد آن عرصه های منابع طبیعی و بقیه عرصه های شهری و روستایی است و مرکز این شهرستان ۵۰ هزار نفری در فاصله ۱۱۰ کیلومتری جنوب شرق شهر یزد قرار دارد.
وسعت زمینهای زیرکشت محصولات زراعی و باغی بافق، ۶ هزار و ۲۹۰ هکتار است که توسط ۱۱۷ حلقه چاه عمیق، نیمه عمیق و ۱۲۰ رشته قنات، آبیاری می شود.
مرکز شهرستان ۵۲ هزار نفری بافق در فاصله ۱۱۰ کیلو متری جنوب شرقی شهر یزد قرار دارد.
منبع: persianwet.ir
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب