جنگل های بنه خراسان جنوبی در چنگال تشی
آبیاری: چند سالی است که جنگل های بنه در خراسان جنوبی گرفتار جانوری خوش اشتها و شبگرد به نام «تَشی» شده اند و مقابله موثر با این جانور برای حفاظت از جنگل زارهای منطقه ضروری می باشد.
به گزارش آبیاری به نقل از خبرگزاری ایرنا جنگل بنه استند نهبندان اسفند ۱۳۹۷ در لیست آثار طبیعی ملی به ثبت رسید و با وجود اقلیم خشک منطقه حدود ۲۵۴ هزار و ۹۱۰ هکتار جنگل بنه و بادامشک به صورت پراکنده در شهرستان مرزی نهبندان وجود دارد که عمده رویشگاه های درختان جنگلی در رشته کوه حوری، کوه بهاران، انجیرک، ارتفاعات عربخانه، سمافات، چهار فرسخ، استند و کوه بادامشک است.
بَنِه یا پسته کوهی با نام علمی Pistacia atlantica درختی با ارتفاع هفت یا ۹ متر است که در مناطق کوهستانی خراسان جنوبی روییده می شود و میوه این درخت همزمان با رسیدن خرما در مناطق گرمسیری می رسد که قابل مصرف بوده و نام دیگر بنه، پسته کوهی و سقز است.
این روزها حال و روز درختان بنه خوش نیست، در روزهایی که خشکسالی های چندین ساله رمق بنه زارها را گرفته، کمبود خوراک در سرمای پاییزی هم جانور تشی را به جان درختان انداخته بگونه ای که این جانوران شبگرد در دسته های ۲ تا ۱۰ تایی به تنه درختان بنه هجوم می برند و با دندان های تیز خود پوسته پایین درختان بنه را می جوند.
امسال به علت شدت خشکسالی خسارت تشی در جنگل های بنه و مزارع کشاورزی خراسان جنوبی نسبت به ۲ سال قبل افزایش پیدا کرده بگونه ای که این جانور به ۵۰ هزار هکتار از جنگل های بنه این استان خسارت وارد کرده و پنج درصد درختان هم خشک شده اند.
تشی در کنار خشکسالی مهم ترین عاملی است که جنگل های خراسان جنوبی را تهدید می کند و طی سالهای اخیر برای نجات جنگل های استان کار سنگ چینی در اطراف درختان به صورت محدود انجام شده است.
در گذشته تشی توسط پلنگ و سایر گونه های گوشتخوار شکار می شد که به علت نبود پلنگ در جنگل های بنه خراسان جنوبی، جمعیت تشی ها در بعضی نقاط استان بیش از اندازه افزایش پیدا کرده، تعدیل جمعیت تشی بعنوان یکی از راهکار ها در جهت کاهش خسارت آن توسط کارشناسان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری و اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی پیشنهاد می شود ولی تابحال اجرایی نشده است.
ایجاد مانع فیزیکی در اطراف درختان بنه به ۲ روش سنگ چینی و حصارکشی با تورهای فلزی از دیگر راهکارهای پیشنهادی کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی است که انجام سنگ چینی در اطراف درختان با عنایت به وسعت زیاد جنگلها کار سختی است و احتمال سرقت تورهای فلزی هم باوجود هزینه زیاد وجود دارد، از سوی دیگر با ایجاد مانع در اطراف درختان، این جانور مجبور است برای تأمین غذای خود به سایر بخش ها همچون مزارع کشاورزی خسارت وارد کند.
چرا تشی به درختان هجوم می برد؟
معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی در پاسخ به این پرسش اظهار داشت: دندان های این جانور دائما درحال رشد است و با جویدن پوست درختان باید دندان خویش را کوتاه کند ازاین رو اگر این اقدام را انجام ندهد، به مشکلات جدی گرفتار می شود.
بهمن مودی اضافه کرد: تشی از روی ناچاری به جویدن پوسته درختان اقدام می کند و در این شرایط خشکسالی که درختان براثر کم آبی بی رمق شده اند، هجوم تشی به درختان فشار را بر آنها بیشتر می کند.
وی اظهار داشت: تشی جانوری شب فعال است و تعدیل آن هم کار نسبتا سختی به حساب می آید.
معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی عنوان کرد: امسال به علت خشکسالی حجم خسارت تشی به درختان بنه خراسان جنوبی افزایش پیدا کرده است.
وی اظهار داشت: در گذشته جمعیت تشی توسط پلنگ و سایر گونه های گوشتخوار کنترل می شد که به علت از بین رفتن و کم شدن آنها، جمعیت تشی در چند سال گذشته در بعضی نقاط استان همچون شهرستان های نهبندان و زیرکوه افزایش پیدا کرده است.
مودی بیان نمود: خشکسالی در مناطقی همچون جنوب و جنوب غربی استان، درختان بنه را بی رمق کرده و از سویی هجوم تشی سبب می شود تا درختان صدمه پذیرتر شوند.
راهکار چیست؟
این سوالی است که رئیس اداره جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی به آن پاسخ داد و اظهار داشت: حصارکشی درختان با استفاده از سنگ چینی و تورهای فلزی یکی از راهکاری مقابله ای برای توقف خسارت این جانور است.
عباسعلی محمودی اضافه کرد: استفاده از تورهای فلزی در اطراف درختان هزینه بر و نیازمند اعتبارات کلان است، از طرفی امکان سرقت آن توسط برخی افراد وجود دارد.
وی اظهار داشت: سنگ چین کردن اطراف درختان هم با عنایت به حجم بالای جنگلها کار سخت و حدودا نشدنی است اما اگر از ظرفیت جوامع محلی استفاده گردد تا حدوی میتوان این کار را در اطراف درختان خیلی پرارزش انجام داد.
رییس اداره جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی خاطرنشان کرد: با عنایت به شرایط محیطی موجود، تجدید حیات گونه "بنه" امکان ندارد و اگر نابودی این درختان ادامه داشته باشد بزودی شاهد انقراض این گونه پرارزش خواهیم بود.
وی اضافه کرد: با عنایت به طول عمر ۱۵ ساله تشی و زادآوری آن که در هر سال یک تا چهار بچه می زاید، خطر جدی برای درختان بنه به حساب می آید و سالهای ۹۸ و ۹۹ به علت ترسالی هجوم کم تشی را به درختان بنه داشتیم ولی امسال به علت تشدید خشکسالی حجم خسارت افزایش پیدا کرده است.
محمودی اظهار داشت: یکی از اقدامات، کاهش جمعیت این جانور است که در این حوزه درحال رایزنی با حفاظت محیط زیست هستیم.
تعدیل جمعیت تشی نیازمند کار مطالعاتی است
اما معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی درباره اقدام برای کاهش جمعیت این جانور اعتقاد دارد که تشی بعنوان یکی از گونه های جانوری نباید از نظر جمعیت به شدت کاهش پیدا کند و از نظر مسائل اخلاقی نابودی مطلق این جانور درست نیست.
مودی با اذعان به این که تشی خسارت هایی را به بخش کشاورزی و عرصه های طبیعی وارد می نماید اضافه کرد: در جهت مقابله با تشی یک گزینه پیشنهادی تعدیل جمعیت آن از راه صدور مجوز شکار است و دوم زنده گیری و انتقال به نقطه دیگر است.
وی اظهار داشت: انتقال به نقطه دیگر کار سختی است و از سویی با این کار معضل را به سایر نقاط منتقل خواهیم کرد و این گزینه قابل اجرا نیست.
معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان نمود: در زمینه تعدیل جمعیت تشی هم باید کار مطالعاتی صورت گیرد که اگر جمعیت واقعی حیوان در منطقه بالاست به چه نسبت جمعیت آنرا تعدیل نماییم.
وی اضافه کرد: سال قبل ۱۳ مجوز میرشکار و سال ۹۸ هم ۱۶ مجوز میرشکار در جهت تعدیل جمعیت این جانور و برای پیشگیری از خسارت آن در منطقه نهبندان صادر کردیم.
مودی اظهار داشت: در منطقه حفاظت شده شاسکوه هم شاهد خسارت تشی به درختان بنه هستیم و در جهت کاهش خسارت این جانور اطراف بیشتر از ۲ هزار درخت را فنس کشی کردیم.
فنس کشی و سنگ چینی راهکار اساسی نیست
وی در عین حال اظهار داشت: با فنس کشی و سنگ چینی اطراف درختان بنه مشکل به صورت اساسی حل نخواهد شد چونکه این جانور برای تأمین مواد غذایی خود به سمت سایر نقاط و منابع غذایی همچون مزارع و باغات خواهد رفت و باید تصمیم اساسی تر بگیریم.
معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی افزود: برای مقابله با این جانور اگر تصمیم ضربتی و بدون مطالعه هم بگیریم، کار اشتباهی است.
به گفته وی بهترین راهکار ممکن در زمینه مقابله با تشی این است که در چارچوب یک طرح تحقیقاتی بدانیم ظرفیت عرصه های طبیعی برای نگهداشت چه جمعیتی از این جانور با عنایت به کنترل کننده های طبیعی آن مطلوب است، همینطور میزان زادآوری و جمعیت فعلی آن بررسی و سپس نسبت به تعدیل اقدام گردد.
این در حالی است که جنگل های خودرو در تنوع زیستی و کاهش ریزدگردها هم نقش مهم و اساسی دارد و اگر درختان بنه از بین بروند خیلی از گونه های جانوری و تنوع زیستی منطقه هم از بین خواهد رفت و نبود آنها در ایجاد و افزایش گرد و غبار تأثیر بسزایی دارد.
خسارت تشی به ۵۰ هزار هکتار از جنگل های نهبندان
رییس اداره جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در اینباره اظهار داشت: هجوم تشی به درختان بنه از سال ۱۳۹۴ همزمان با تشدید خشکسالی بحرانی شده و تابحال به ۵۰ هزار هکتار از جنگل های بنه در شهرستان نهبندان خسارت زده که حدود پنج درصد این جنگلها به صورت کامل نابود شده است.
محمودی اضافه کرد: همینطور ۲۰ تا ۳۰ درصد درختان بنه در شهرستان نهبندان صدمه بالایی بر اثر هجوم جانور تشی دیده اند.
وی ضمن اشاره به این که بیشترین صدمه جانور تشی در شهرستان های نهبندان و زیرکوه بوده است اظهار داشت: در شهرستان زیرکوه ۲۰ هکتار بر اثر حمله تشی گرفتار خسارت شده که در این سطح ۵۰ درصد درختان گرفتار صدمه جدی شده و ۱۰ درصد به صورت کامل خشک شده اند.
رییس اداره جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی بیان نمود: تشی جانوری است که از ریشه و پیاز گیاهانی همچون زعفران و سیب زمینی تغذیه می کند ولی به علت تغییر شرایط اقلیمی و کمبود غذا ناشی از خشکسالی به درختان بنه هجوم آورده و با تغذیه از پوست آنها خسارت فراوانی را به درختان وارد می نماید که در نهایت سبب خشکیدگی درخت می شود.
وی اضافه کرد: این جانور سبب نابودی و خشک شدن درختان بنه با قدمت بالا در نهبندان شده و در سطح استان هم خسارت های شدیدی را به محصول زعفران کشاورزان وارد می نماید.
تشی یا سیخور جوندگان بزرگی هستند که بخش زیادی از سطح بدن آنها برای حفاظت از گزند حیوانات شکارچی، پوشیده از خارهای تیز و بلند است و همین خارها جانور را از سایر پستانداران متمایز می کند ولی نباید آنرا با جوجه تیغی یا خارپشت اشتباه گرفت.
این جانور در بیشتر زیستگاه ها شامل جنگلی، کوهستانی، استپی و بیابانی زندگی می کند، گاهی هم پیرامون باغ ها و زمینهای کشاورزی ساکن می شود.
همچنین کارشناسان محیط زیست از تشی بعنوان جانور شب کار یاد می کنند بگونه ای که شب دیروقت از لانه خود خارج می شود و سحرگاه پیش از روشن شدن هوا به لانه خود باز می گردد.
منبع: persianwet.ir
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب