رشد ۲ برابری شبكه های آبیاری نوین كشاورزی البرز
آبیاری: محدودیت منابع آبی همراه با رشد بیش از پیش جمعیت و مصرف بالای محصولات کشاورزی، سبب شد تا دولت طی هشت سال قبل با رشد 2 برابری شبکه های آبیاری نوین البرز را از هشت هزارو500 هکتار به 9 هزارو500 هکتار برساند.
بر اساس اظهار نظر کارشناسان امر کشاورزی، استفاده از شیوه های نوین صرفه جویانه آب، ضمن تامین منابع کافی آب، افزایش تولید و کمک به اقتصاد کشور را در پی خواهد داشت.
با توجه به اینکه کشاورزی اصلی ترین بخش اقتصاد نواحی روستایی است، افزایش تولید محصول همراه با کاهش هزینه های آن می تواند نقش اساسی در روند توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاها ایفاء کند.
از گذشته های دور کشاورزی یکی از مهم ترین راه های تامین غذای انسان بوده است. آبیاری اراضی زراعی در ابتدا بستگی زیادی به مقدار بارش برف و باران داشت و اگر در یک سال به اندازه کافی بارندگی نمی شد، کشاورزان با کاهش محصول و یا افت کیفیت محصول روبرو می شدند.
بنابراین، نیاکان ما به فکر افتادند تا از آبهایی که در طبیعت بصورت رودخانه، چشمه، چاه و قنات وجود داشت، برای آبیاری زمینهای کشاورزی خود استفاده کنند و از این جا بود که اراضی به ۲ شکل دیم و آبی تقسیم بندی شدند.
از بین رفتن خاک کشاورزی، دشواری های فراوان آبیاری و صرف وقت و هزینه زیاد، انسان را به فکر انداخت تا راه جدیدی برای آسان تر شدن آبیاری مزارع خود پیدا کنند.
سرانجام با الهام از ریزش باران در طبیعت «آبپاش» اختراع شد ولی چون از این وسیله نمی توانستند برای زمینهای بزرگ استفاده کنند روش تازه ای برای آبیاری باغ ها و مزارع پیدا کرده و آنرا «آبیاری تحت فشار» نامیدند.
در این روش آب به وسیله پمپ یا اختلاف ارتفاع تحت فشار قرار گرفته و بصورت باران یا قطره و یا روش های مناسب دیگر، در اختیار گیاه قرار می گیرد.
آبیاری تحت فشار روش ها و دستگاه های مختلفی دارد که معروفترین آن که امروزه در بخش کشاورزی کشور ما به کار می رود روش های آبیاری بارانی و قطره ای می باشد.
برنامه هایی برای افزایش راندمان آب کشاورزی
امروزه برنامه های مختلفی برای مدیریت آب و افزایش راندمان آب در کشور همچون استان البرز اجرائی شده تا امنیت غذایی آحاد جامعه تامین گردد که همچون این روش ها می توان به توسعه کشت گلخانه ای، اجرای شیوه های نوین آبیاری در اراضی، استفاده از آب های غیرمتعارف در کشاورزی با اهمیت ترین اقدامات برای زنده نگه داشتن کشاورزی و حفظ ذخایر آبی است.
از جمله دستاوردهای مدیریت آب کشاورزی با بهره گیری از شیوه های نوین آبیاری که در نهایت منجر به صرفه جویی در مصرف آب و راندمان مناسب از این عامل زیربنایی کشاورزی می شود می توان به افزایش سرعت رویش گیاه، بکارگیری کود همزمان با آبیاری، جلوگیری از رشد بی رویه علف های هرز، صرفه جویی در مصرف انرژی، برداشت آسان تر محصولات و افزایش کمی و کیفی محصولات اشاره نمود.
اجرا و توسعه سامانه های آبیاری نوین یکی از طرح های موثر در افزایش تولید محصولات و راندمان آب شمرده می شود و بگفته کارشناسان اجرای سامانه نوین آبیاری میانگین تولید محصول را ۳۰ درصد و در بعضی موارد تا مرز ۱۰۰ درصد می افزاید.
بخش کشاورزی ایران سهم ۸.۸ درصدی در تولید ناخالص داخلی، سهم حدود ۱۹ درصدی در اشتغال و سهم ۱۸ تا ۲۰ درصدی در صادرات غیرنفتی کشور دارد.
همین امر سبب شد تا دولت تدبیر و امید از شروع فعالیت خود در سال ۹۲ مدیریت مشکل کم آبی بعنوان یک چالش بزرگ در بخش کشاورزی وسایر بخش ها را در دستور کار قرار دهد.
ارایه آموزش های لازم به بهره برداران بخش کشاورزی و پرداخت تسهیلات ارزان برای اجرای طرح های نوین آبیاری و کشت یا به عبارتی تغییر الگوی کشت وکار از با اهمیت ترین اقدامات بشمار می رود.
نتیجه این سیاستگذاری ها جهش بخش کشاورزی در استفاده از روش های نوین آبیاری بود به شکلی که به گواه آمار امروز نیمی از طرح های تجهیز اراضی کشاورزی به الگوهای جدید آبیاری در دولت تدبیر و امید و در هشت سال اخیر انجام شده که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بی سابقه بوده است.
در این سال ها روش های نوین آبیاری همچون آبیاری کم فشار، قطره ای، زیرسطحی، تیپ و تشتکی در مناطق مختلف باتوجه به آب موجود و شرایط اقلیمی هر منطقه اجرائی شده است به شکلی که برمبنای آمار وزارت جهادکشاورزی بازدهی عملکرد منابع آبی را از ۳۵ تا ۸۵ درصد بالا رفته و بارقه امید را در دل کشاورزان به خصوص در مناطق خشک و کویری ایجاد کرده است.
در مجموع می توان اظهار داشت که اجرای آبیاری نوین با کمک های بلاعوض دولت و تسهیلات ارزان در استانها روز به روز رونق گرفت بطوریکه دولت ۸۵ درصد هزینه اجرای شبکه های آبیاری نوین تحت فشار را بصورت تسهیلات بلاعوض به کشاورزان پرداخت کرده است.
تا اختتام سال قبل دولت در ازای اجرای هر هکتار آبیاری تحت فشار ۱۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، آبیاری کم فشار هفت میلیون تومان، آبیاری بارانی ۱۲.۵ میلیون تومان کمک بلاعوض به کشاورزان پرداخت می کند که این رویه فرصتی را برای توسعه کشاورزی و تشویق کشاورزان برای ادغام و یکپارچه سازی اراضی کشاورزی فراهم نموده است.
تجهیز بیش از ۱۸ هزار هکتار اراضی البرز به روش های نوین آبیاری
مدیر آب و خاک و امور فنی و زیربنایی جهاد کشاورزی استان البرز با اعلان اینکه تا حالا بیش از ۱۸ هزار هکتار از اراضی کشاورزی این استان به سیستم های نوین آبیاری تجهیز شده اند، اظهار داشت: از این مقدار هشت هزار هکتار در اراضی باغی و بیش از ۱۰ هزار هکتار در اراضی زراعی اجرا شده است.
حجت اله رضایی بیشترین رویکرد در اجرای روش های نوین آبیاری را استفاده از روش «تیپ» عنوان نمود و اضافه کرد: تا قبل از انقلاب اسلامی شاید در حدود کمتر از ۵۰ هکتار از اراضی کشاورزی در استان البرز این روش آبیاری اجرا شده بود که مستهلک گردیده است ولی بعد از گذشت سال ها از انقلاب اسلامی رویکرد به استفاده از این روش به سبب تغییر اقلیم و صرفه جویی در آب بیشتر شد.
وی بیشترین سرمایه گذاری برای توسعه روش های نوین آبیاری را در هشت سال اخیر عنوان نمود و گفت: در طول این مدت حدود ۹ هزارو۵۰۰ هکتار از اراضی زیر پوشش اجرای انواع روش های آبیاری رفته است.
رضایی تصریح کرد که اجرای سامانه های نوین آبیاری راندمان مصرف آب در بخش کشاورزی را تا ۷۰ درصد می افزاید.
وی با اعلان اینکه اجرای این روش آبیاری به افزایش تولید محصول نیز منجر می شود، اظهار داشت: دولت بمنظور ترویج اجرای سامانه های نوین آبیاری در میان کشاورزان با ارائه بسته های تشویقی و پرداخت یارانه تا سقف ۸۵ در صد هزینه های اجرای این سامانه ها اقدام نموده است.
به گزارش مسئولان امر در دولت تدبیر و امید، یک میلیارد و ۵۰ میلیون دلار برای توسعه سامانه های نوین آبیاری در کشور هزینه شده است.
تجهیز هفت هزار هکتار از اراضی تا افق ۱۴۰۵
مدیر آب و خاک و امور فنی و زیربنایی جهاد کشاورزی استان البرز اعلام نمود که از مجموع حدود ۶۵ هزار هکتار اراضی کشاورزی استان البرز بیش از ۴۷ هزار هکتار آن دارای شرایط مناسب برای برخورداری از اجرای سیستم های نوین آبیاری است.
وی با اعلان اینکه تا حالا بیش از ۱۸ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان مجهز به سامانه های نوین آبیاری شده اند، اظهار داشت: برمبنای منابع آب موجود دارای مجوز و مطمئن و شرایط منطقه ای و با در نظر گرفتن یک کشت زراعی امکان اجرای آبیاری برای ۲۵ تا ۳۰ هزار هکتار دیگر در استان وجود دارد.
رضایی اضافه کرد: برمبنای پیش بینی های انجام شده تا افق ۱۴۰۵ اجرای این سامانه ها برمبنای برنامه سازگاری با آب در حدود هفت هزار هکتار اراضی کشاورزی برنامه ریزی شده است.
صرفه جویی ۶۰ میلیون مترمکعبی آب با بهره گیری از روش های نوین
مدیر آب و خاک و امور فنی و زیربنایی جهاد کشاورزی استان البرز به میزان آب اختصاص یافته برای کشاورزی در استان اشاره نمود و اظهار داشت: اگر تمام ۲ میلیارد متر مکعب پتانسیل آب استان را در نظر بگیریم با احتساب ۷۰۰ میلیون متر مکعب مصرف در بخش کشاورزی سهم کشاورزی ۳۵ درصد می شود.
وی اضافه کرد: اما اگر آب های خروجی از استان را که برای شرب تهران و قزوین خارج می شود و شامل حدود ۷۵۰ میلیون متر مکب می باشد از پتانسیل کل استان کم نماییم سهم آب کشاورزی از کل آب استان ۵۶ درصد می باشد.
وی بیان داشت: تا کنون حدود ۶۰ میلیون متر مکعب بوسیله اجرای روش های نوین آبیاری در استان صرفه جویی شده است.
بازچرخانی پساب ها برای تامین منابع آب کشاورزی
یکی از اقداماتی که در این سال ها مورد توجه مسئولان و مجریان طرح های آب و خاک در کشور خصوصاً استان البرز قرار گرفته، موضوع بازچرخانی پساب ها برای تامین آب کشاورزی و صنعتی است، اقدامی که در کنار توسعه سامانه های آبیاری نوین می تواند به استفاده بهینه از پساب ها بینجامد.
در این میان استان البرز که این سال ها از ترکش های زیانبار خشکسالی و کم بارشی لطمه های جدی دیده است، اجرای طرح های بازچرخانی پساب های شهری بعنوان یک روش هدفمند برای برون رفت از آثار زیانبارخشکسالی در آن مورد توجه قرار گرفته ودراین زمینه تصفیه خانه های فاضلاب یکی بعد از دیگری در سطح استان راه اندازی و راه اندازی می شود.
این روش نیز می تواند برای تمام کشور بعنوان الگو قرار گیرد تا شاهد استفاده بهینه از منابع آبی باشیم.
مدیر آب و خاک و امور فنی و زیربنایی سازمان جهاد کشاورزی استان البرز اظهار داشت: تصفیه خانه فاضلاب در منطقه ماهدشت از طرف شرکت آب منطقه ای استان راه اندازی شده که بوسیله سیستم شبکه فاضلاب، فاضلاب شهر کرج را به این منطقه منتقل و تصفیه می کند.
رضایی اضافه کرد: مقرر است با بهره گیری از این آب های نامتعارف یک هزارو۲۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی ماهدشت آبیاری شود.
وی با اعلان اینکه در صورت استفاده از این آب ها بایستی کشتی صورت گیرد که تازه خوری و خام خوری نداشته باشد، گفت: جهاد کشاورزی اقدام به ایجاد شبکه آبیاری، خط انتقال و ایستگاه پمپاژ کرده و منتظر هستیم تا آب منطقه ای استان تعهدی را که درباب تخصیص این آب پذیرفته اجرائی کند.
رضایی اظهار داشت: مقرر است ۶۵۰ لیتر در ثانیه آب بازچرخانی شده از این تصفیه خانه به بخش کشاورزی تحویل داده شود و اکنون این آب به رودخانه شور ریخته می شود.
وی با اعلان اینکه تا حالا فقط یکبار این آب را بمنظور آزمایش تحویل داده اند، اضافه کرد: آب منطقه ای متعهد شده تا این آب را در حد استاندارد تصفیه و تحویل دهد ولی به ظاهر تا حالا تصفیه به میزان لازم انجام نشده است.
سخن پایانی
بخش کشاورزی بعنوان عمده ترین مصرف کننده آب، برای برون رفت از بحران کم آبی، نیازمند سرمایه گذاری برای توسعه روش های نوین آبیاری در مزارع است تا بتواند با مدیریت آب در مزرعه، محصولات بیشتری تولید نماید.
آبیاری صحیح و استفاده بجا و متعادل از این مایع حیاتی در مقطعی که هنوز خشکسالی بیداد می کند لازم است برای اینکه بخش زیادی از آبی که می تواند مورد استفاده گیاهان قرار گیرد، به سبب نبود آشنایی کشاورزان با روش های صحیح آبیاری به هدر می رود.
منبع: persianwet.ir
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب